Θεσμοθέτηση πιλοτικών αγορών αγροτών, η μόνη λύση για να "ξεκολλήσει" η κατάσταση με την "αγροτική αγορά" της Πρέβεζας.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΠΡΕΒΕΖΑΣ


                                                      Πρέβεζα 15-4-2019

 ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

 Προς:

•  τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Σταύρο Αραχωβίτη
•  τον Υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Βασίλειο Κόκκαλη
•  τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και  Τροφίμων κ. Νίκο Αντώνογλου

Το 2012 ξεκίνησε στην Πρέβεζα μία προσπάθεια πρωτοποριακή για την ελληνική πραγματικότητα. Η δημιουργία μίας αμιγώς "αγροτικής αγοράς" προϊόντων, μίας αγοράς δηλαδή που θα την αποτελούσαν αποκλειστικά αγρότες-παραγωγοί οι οποίοι θα διέθεταν τα προϊόντα τους απευθείας στους καταναλωτές, συγκεντρωμένοι σε κάποιον ελεγχόμενο και οριοθετημένο χώρο. Εμπνευστής και οργανωτής της προσπάθειας ήταν η Ένωση Νέων Αγροτών Πρέβεζας.
 Ο χώρος που επιλέχθηκε αρχικά ήταν ένα μισθωμένο οικόπεδο, στην έξοδο της Πρέβεζας, στη Λ. Ιωαννίνων 354. Η "πρεμιέρα" έγινε στις 16 Ιουνίου.
 Από το Σεπτέμβριο, μετά τη μεταφορά της αγοράς εντός της πόλης της Πρέβεζας, η δυναμική της "εκτοξεύθηκε", τόσο από πλευράς συμμετοχής παραγωγών, όσο (κυρίως) από πλευράς αγοραστικής κίνησης.
 Οι καταναλωτές της Πρέβεζας έδωσαν "ψήφο εμπιστοσύνης" στην αγροτική αγορά, αφού σε αυτήν έβρισκαν φρέσκα, ντόπια προϊόντα σε πολύ συμφέρουσες τιμές, ενώ αντίστοιχα όλο και περισσότεροι παραγωγοί έσπευδαν να δηλώσουν την παρουσία τους στο νέο θεσμό.
 Και όπως ήταν αναμενόμενο, η επιτυχία της αγροτικής αγοράς ενόχλησε κάποιους από τους επαγγελματίες της πόλης μας οι οποίοι θεωρούν ότι θίγονται από τη λειτουργία της. Έτσι μετά τις πρώτες αμήχανες αντιδράσεις, που προκάλεσαν την παρέμβαση της Δημοτικής Αστυνομίας, αφού αρχικά ο Δήμος δεν είχε δώσει άδεια χρήσης για τον συγκεκριμένο χώρο, είχαμε την κατάθεση αίτησης ασφαλιστικών μέτρων από 23 μανάβηδες της Πρέβεζας, με σκοπό τη διακοπή της λειτουργίας της αγροτικής αγοράς, αίτηση η οποία τελικά απορρίφθηκε από το Πρωτοδικείο Πρέβεζας αφού το δημοτικό συμβούλιο Πρέβεζας έδωσε άδεια χρήσης του συγκεκριμένου χώρου.
 Ο Σύλλογος Γεωπόνων Πρέβεζας εξέφρασε από την πρώτη στιγμή την στήριξή του προς την Ένωση Νέων Αγροτών για το εγχείρημα της δημιουργίας της αγροτικής αγοράς, γιατί όπως είχαμε εξηγήσει μέσα από άρθρα μας:  
 1) Αποτελεί δικαίωμα των παραγωγών να διαθέτουν τα προϊόντα στους καταναλωτές μέσα από λαϊκές ή αγροτικές αγορές, όπως συμβαίνει σε όλες σχεδόν τις ελληνικές πόλεις. Η Πρέβεζα ήταν η μοναδική, ίσως, πόλη της Ελλάδας χωρίς λαϊκή αγορά. 
 2) Οι καταναλωτές απολαμβάνουν φρέσκα προϊόντα της ντόπιας παραγωγής σε ιδιαίτερα συμφέρουσες τιμές. 
 3) Η λειτουργία της αγοράς μία φορά την εβδομάδα με κανένα τρόπο δεν συνιστά αθέμιτο ανταγωνισμό για τα καταστήματα της πόλης, αντίθετα θεωρούμε ότι αποτελεί κίνητρο για την τόνωση του υγιούς ανταγωνισμού και πρόκληση για τους επαγγελματίες να επιδιώξουν καλύτερη ποιότητα και ποικιλία προϊόντων και χαμηλότερες τιμές. 
 Παράλληλα όμως επισήμανε προς την Ένωση Νέων Αγροτών Πρέβεζας ότι θα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της για να διαφυλάξει το χαρακτήρα της αγοράς ως αμιγώς "αγροτικής". Έμποροι που θα εμφανιστούν με τη "μάσκα" του παραγωγού και θα επιχειρήσουν να κερδοσκοπήσουν, εκμεταλλευόμενοι την επιτυχία της αγροτικής αγοράς, θα πρέπει να απομονωθούν και να αποκλειστούν από αυτήν χωρίς δεύτερη συζήτηση. Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δοθεί επίσης και στις "θέσεις" που δίνονται στους εκτός Νομού παραγωγούς (20% του συνόλου). Θα πρέπει να διασφαλιστεί αφενός μεν ότι είναι πραγματικοί παραγωγοί, και αφετέρου ότι δεν λειτουργούν ανταγωνιστικά για τα ντόπια Πρεβεζάνικα προϊόντα. 
 Η ένωση νέων αγροτών στη συνέχεια αποχώρησε από την αγροτική αγορά Πρέβεζας, καθώς δεν ήθελε να έχει συμμετοχή σε μια μη θεσμοθετημένη αγορά. 
 Η αγορά αγροτών συνέχισε τη λειτουργία της και οι παραγωγοί-μέλη της δημιούργησαν σύλλογο με την επωνυμία “Αμάλθεια”. 
 Από τις 27-06-2014 και για αρκετό καιρό η αγροτική αγορά λειτουργούσε υπό την “σκέπη” του 1525/27-06-2014 εγγράφου του Γ.Γ. του ΥΠΑΑΤ κ. Μόσχου Κορασίδη, με θέμα “Λειτουργία farmers markets” το οποίο “επέτρεπε” την προσωρινή της λειτουργία μέχρι την έκδοση της εφαρμοστικής ΚΥΑ. 
 Σε αυτή την αγορά συμμετέχουν γνήσιοι παραγωγοί που παράγουν ίδια προϊόντα αλλά και “παραγωγοί” οι οποίοι εκμεταλλεύονται την έλλειψη θεσμικού πλαισίου και ουσιαστικά ασκούν εμπορία προκαλώντας τη δικαιολογημένη αντίδραση των επαγγελματιών της πόλης, οι οποίοι έχουν προχωρήσει σε αρκετές καταγγελίες, μια εκ των οποίων πριν λίγες ημέρες. 

 Από τότε μέχρι σήμερα αναμένεται εφαρμοστική ΚΥΑ του Ν. 4235/2014 (άρθρο 56 “Αγορές παραγωγών – οικοτεχνία”). 

 Με την ψήφιση του σχεδίου του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, την Πέµπτη 12 Οκτωβρίου 2017, στην ελληνική Βουλή για τη διακίνηση των νωπών προϊόντων η παρ. 1 του άρθρου 56 του ν. 4235/2014 (Α΄ 32) αντικαταστάθηκε ως εξής: 
 «1.α) Σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα µπορούν να λειτουργούν αγορές παραγωγών βιολογικών προϊόντων. Στις αγορές παραγωγών βιολογικών προϊόντων συµµετέχουν αποκλειστικά παραγωγοί αγροτικών προϊόντων και αγροτικοί συνεταιρισµοί, µε σκοπό την απευθείας διάθεση στο καταναλωτικό κοινό των βιολογικών αγροτικών προϊόντων που οι ίδιοι παράγουν ή/και οικοτεχνικών βιολογικών αγροτικών προϊόντων, ή/και µεταποιηµένων βιολογικών αγροτικών προϊόντων, το βασικό συστατικό των οποίων είναι δικής τους παραγωγής. β) Για τη συµµετοχή σε αγορά παραγωγών, οι παραγωγοί, πρέπει να είναι εγγεγραµµένοι στο Μητρώο Αγροτών και να υποβάλουν αίτηση ενιαίας ενίσχυσης και ενιαία δήλωση καλλιέργειας/εκτροφής. Οι αγροτικοί συνεταιρισµοί πρέπει να είναι εγγεγραµµένοι στο Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισµών και άλλων συλλογικών φορέων του άρθρου 19 του ν. 4384/2016 και να διαθέτουν Αριθµό Μητρώου. Οι παραγωγοί συµµετέχουν στις αγορές παραγωγών βιολογικών προϊόντων των ΠΕ, στις οποίες έχουν τις αγροτικές τους εκµεταλλεύσεις, καθώς και στις αγορές παραγωγών της Περιφέρειάς τους. Οι συνεταιρισµοί συµµετέχουν στις αγορές παραγωγών των ΠΕ στις οποίες έχουν την έδρα τους οι συνεταιρισµοί, καθώς και στις αγορές παραγωγών βιολογικών προϊόντων της Περιφέρειάς τους. Στις αγορές παραγωγών βιολογικών προϊόντων της Περιφέρειας Αττικής και της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης µπορούν να συµµετέχουν οι παραγωγοί και οι συνεταιρισµοί από όλη τη χώρα. γ) Για την οργάνωση των αγορών παραγωγών βιολογικών, συνίσταται ανά Περιφερειακή Ενότητα, µία Επιτροπή ∆ιαχείρισης Αγορών Παραγωγών (Ε.∆.Α.Π.) για τους παραγωγούς και συνεταιρισµούς βιολογικών προϊόντων. Η Ε.∆.Α.Π. είναι πενταµελής και συγκροτείται από δύο εκπροσώπους, των παραγωγών και από έναν εκπρόσωπο των συνεταιρισµών, των δήµων και των καταναλωτών». 
 Ο Σύλλογος Γεωπόνων Πρέβεζας είχε επιρρίψει τότε ευθύνες στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για έλλειψη βούλησης σε ότι αφορά την θεσμοθέτηση της Αγοράς Παραγωγών. Όπως τόνισε με ανακοίνωσή του ο νέος νόμος του Υπουργείου αλλάζει το θεσμικό πλαίσιο για την λειτουργία των αγορών παραγωγών την στιγμή που δεν είχε εφαρμοσθεί καν το προηγούμενο νομικό πλαίσιο, αφού η εφαρμοστική ΚΥΑ δεν εκδόθηκε ποτέ. Επιπλέον περιπλέκει ακόμα περισσότερο τα πράγματα, αφού από τη διατύπωση του νόμου δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο εάν μιλάει μόνο για αγορές παραγωγών βιολογικών προϊόντων ή για αγορές παραγωγών γενικά, στις οποίες εντάσσεται και η Αγορά Παραγωγών της Πρέβεζας, αναμένοντας μέχρι σήμερα την έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης η οποία θα «θεσμοθετεί» την λειτουργία της. 
 Θεωρούμε πως το σχέδιο του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, του Οκτωβρίου του 2017 είναι σαφές και αφορά βιοκαλλιεργητές και μόνο. 
Επίσης είναι σαφής η δυσκολία θεσμοθέτησης των αγροτικών αγορών λόγω της ύπαρξης των λαϊκών αγορών κατά κύριο λόγο στις μεγάλες πόλεις της χώρας και των ισχυρών συμφερόντων που αυτές εκπροσωπούν. 

Εκτιμούμε πως μια πιθανή λύση σε αυτό το γόρδιο δεσμό θα ήταν η θεσμοθέτηση πιλοτικών αγορών αγροτών σε κάποιες πόλεις της Ελλάδας, με σταθεροποίηση της ορθής λειτουργίας και με σταθερά βήματα επέκτασης του δοκιμασμένου μοντέλου σε επίπεδο χώρας. 
Οι παραγωγοί που θα συμμετέχουν, εκτός της εντοπιότητας, θα πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο αγροτών και αγροτικών εκμεταλλεύσεων ως κατά κύριο επάγγελμα αγρότες , να υποβάλουν αίτηση ενιαίας ενίσχυσης και ενιαία δήλωση καλλιέργειας/εκτροφής και φυσικά να τηρούν τα στοιχεία του ΚΒΣ και να χρησιμοποιούν απαραίτητα ταμειακές μηχανές. 

Ο Σύλλογος Γεωπόνων Πρέβεζας παραμένοντας στο πλευρό των παραγωγών και στηρίζοντάς τους με κάθε δυνατό μέσο, ειδικά τα τελευταία χρόνια που η αγροτική παραγωγή πλήττεται τόσο σε τοπικό, όσο και σε εθνικό επίπεδο, καλεί τους αρμόδιους του Υπουργείου να δώσουν ένα τέλος σε αυτό το κλίμα που επικρατεί ανάμεσα στη νομιμότητα και στην παρατυπία ύπαρξης και λειτουργίας των Αγορών Παραγωγών και να νομοθετήσουν με γνώμονα την ανάπτυξη και τη στήριξη του αγροτικού χώρου. 

ΓΙΑ ΤΟ Δ.Σ. 

 Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ                       Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ 

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΠΑΝΗΣ      ΑΛΕΞΙΟΣ ΤΣΑΠΑΡΑΣ