Ανεπαρκές το νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των νέων εχθρών της υγείας των φυτών.

Ανεπαρκές το νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των νέων εχθρών της υγείας των φυτών

(Μερικές σκέψεις με αφορμή την εμφάνιση ενός νέου εχθρού των οπωροκηπευτικών στην Ευρώπη)

Ένας νέος εχθρός των οπωροκηπευτικών βρίσκεται εντός των πυλών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το έντομο Bactrocera dorsalis είναι ένα δίπτερο που μοιάζει με το δάκο της ελιάς και τη μύγα Μεσογείου και ως προς τη μορφολογία, τη βιολογία αλλά και τις προσβολές των καρπών. Επιπλέον, έχει ένα πολύ μεγάλο εύρος ξενιστών μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται τα εσπεριδοειδή, τα ροδάκινα, τα δαμάσκηνα, τα αχλάδια, τα μήλα, οι τομάτες και οι πιπεριές. Το έντομο έχει βρεθεί τα τελευταία 2 χρόνια στην Ιταλία, Περιφέρειες Λάτσιο και Καμπανία και στη Γαλλία, Περιφέρειες Ιλ-ντε-Φρανς και Λανγκτόκ-Ρουσιγιόν.

Η φυτοϋγειονομική νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) επιτρέπει την εισαγωγή ευαίσθητων φρούτων από χώρες που ενδημεί ο εχθρός και αν βρεθεί τότε γίνεται απόρριψη του φορτίου. Δεδομένου όμως ότι ένα φορτίο μπορεί να περιέχει 100.000 καρπούς και μόνο ένας (1) προσβεβλημένος επαρκεί για να μεταφέρει το έντομο σε μια νέα περιοχή, δείχνει ότι μάλλον ψάχνουμε για ψύλλο στα άχυρα. Επιπλέον, με την ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων εντός Ε.Ε. αν ο εχθρός εγκατασταθεί σε μια περιοχή μπορεί ελεύθερα να «ταξιδέψει» σε όλη την επικράτεια της Ε.Ε.

Ο μοναδικός ασφαλής τρόπος για να παρεμποδιστεί η εισαγωγή του εντόμου από μια προσβεβλημένη περιοχή σε μια άλλη είναι η απεντόμωση του φορτίου και η ψυχρή μεταχείριση είναι η πλέον διαδεδομένη μέθοδος που μπορεί να εφαρμοστεί και κατά τη μεταφορά των φρούτων. Αλλιώς, είναι θέμα χρόνου η εισβολή του εντόμου σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. και η εγκατάστασή του θα εξαρτάται από τις κλιματικές συνθήκες, καθώς ως τροπικό είδος έχει απαιτήσεις σε σχετικά υψηλές θερμοκρασίες. Αν όμως οι χώρες της Βόρειας Ευρώπης θεωρητικά δεν κινδυνεύουν, δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος για την Κρήτη, την Κύπρο αλλά και για όλη τη Μεσογειακή ζώνη καλλιέργειας φρούτων. Και αν στην εξίσωση βάλουμε και τον απροσδιόριστο παράγοντα της κλιματικής αλλαγής η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο επικίνδυνη.

Να θυμίσουμε εδώ την ταχύτητα εξάπλωσης σε όλη τη Μεσογειακή λεκάνη και τις τεράστιες ζημιές που προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί στην τομάτα, το έντομο Tuta absoluta. Θα πρέπει επιτέλους η Ε.Ε. ενόψει του Διεθνούς Έτους Υγείας των Φυτών 2020 αλλά και της ριζικής αναμόρφωσης της φυτοϋγειονομικής νομοθεσίας να δώσει ουσιαστική προτεραιότητα στην παρεμπόδιση της εισαγωγής και διάδοσης νέων επιβλαβών οργανισμών σε σχέση με το ελεύθερο εμπόριο. Η υγεία των φυτών έχει καθοριστική σημασία για την επισιτιστική επάρκεια, τη διατροφική ασφάλεια και το περιβάλλον και αλληλεπιδρά άμεσα με το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Πρέπει, επιτέλους, να αντιληφθούμε το αυτονόητο, ότι η ζωή στον πλανήτη μας είναι εξαρτημένη από την υγεία των φυτών.