Καρκίνωση της πατάτας (Synchytrium endobioticum): Επιδημιολογία, συμπτώματα και μέτρα πρόληψης.

Εικ. 1

Επειδή η περίοδος που διανύουμε είναι εποχή συγκομιδής της πατάτας και οι παραγωγοί κατά κανόνα κρατούν πατατόσπορο τώρα για την φθινοπωρινή καλλιέργειά τους, θεωρούμε σκόπιμο να υπενθυμίσουμε κάποια πράγματα σχετικά με τη νέα επικίνδυνη ασθένεια της πατάτας, που προκαλείται από το μύκητα εδάφους Synchytrium endobioticum.
 Για την ασθένεια, που είναι γνωστή με το όνομα "καρκίνωση" ή "χυτρίδιο" της πατάτας, είχαμε γράψει σχετικό άρθρο παλιότερα. Επανερχόμαστε ενσωματώνοντας κάποια νέα δεδομένα, ενώ λεπτομερέστερη ενημέρωση για την ασθένεια μπορείτε να βρείτε εδώ, στο πολύ καλό φυλλάδιο που μας έστειλαν οι συνάδελφοι γεωπόνοι της Δ.Α.Ο.Κ. Δράμας.

Εικ. 2

Συμπτώματα: Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ασθένειας είναι η ανάπτυξη όγκων στους κονδύλους (Εικ. 1), οι οποίοι όταν είναι πολλοί και συνενώνονται ο κόνδυλος παίρνει τη χαρακτηριστική "όψη κουνουπιδιού" (Εικ. 2). Στο υπέργειο τμήμα του φυτού συνήθως δεν εμφανίζονται συμπτώματα. Η ασθένεια τις περισσότερες φορές δεν γίνεται αντιληπτή παρά μόνν κατά τη συγκομιδή. Η ζημιά που προκαλεί μπορεί να φτάσει μέχρι και στο 100% της παραγωγής. 
Διευκρινίζουμε και πάλι ότι δεν υπάρχει κανένας απολύτως κίνδυνος για την υγεία του ανθρώπου αφού η ασθένεια προσβάλει αποκλειστικά την πατάτα. Δημοσιέυματα που βλέπουν κατά καιρούς το φως της δημοσιότητας με τίτλους όπως "πατάτες με καρκίνο", "καρκινογόνες πατάτες" κ.ά είναι τελείως παραπλανητικά.  
Τρόποι μετάδοσης: Η ασθένεια μεταδίδεται α)Με μολυσμένο πατατόσπορο β)Με το νερό της βροχής ή του ποτίσματος από το ένα χωράφι στο άλλο. γ)Με μολυσμένο χώμα που προσκολλάται στους κονδύλους, στα εργαλεία ή στα γεωργικά μηχανήματα ή ακόμα και στα παπούτσια δ)Με την κοπριά ζώων που έχουν βοσκήσει σε μολυσμένο χωράφι. 
Βασικά μέτρα πρόληψης-προστασίας: Το βασικό μέτρο προστασίας κατά της ασθένειας είναι η χρήση υγιούς και πιστοποιημένου πατατόσπορου. Οι παραγωγοί που κρατούν σπόρο για δική τους χρήση θα πρέπει να πιστοποιούν τον σπόρο τους όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενο άρθρο μας. Η πιστοποίηση γίνεται στη Δ.Α.Ο.Κ. της περιοχής τους και αφορά όχι μόνο το Synchytrium endobioticum αλλά και μία σειρά από άλλες ασθένειες καραντίνας. Αυτό που θα πρέπει να αποφεύγεται εντελώς είναι η χρήση πατάτας φαγητού από το εμόριο για σπόρο, γιατί στην περίπτωση αυτή ο παραγωγός πραγματικά δεν ξέρει τι βάζει στο χωράφι του και είναι πολύ πιθανό να μεταδώσει αθελά του την ασθένεια όχι μόνο στο δικό του χωράφι αλλά και σε όλη την περιοχή. 
Σε περιοχές όπου έχει αναφερθεί η ασθένεια είναι απαραίτητο να λαμβάνονται και μία σειρά από άλλα προληπτικά μέτρα όπως:
- Αποφυγή της βόσκησης ζώων τα οποία πιθανόν έχουν βοσκήσει κοντά ή μέσα σε μολυσμένους αγρούς.
- Προσεκτικό καθάρισμα και απολύμανση εργαλείων, μηχανημάτων, υποδημάτων κλπ. πριν χρησιμοποιηθούν στο χωράφι.
-Αποφυγή χρήσης κοπριάς και άλλων οργανικών υλικών στο χωράφι, αν υπάρχουν υπόνοιες ότι προέρχονται από μολυσμένους αγρούς, ή από ζώνη κοντά σε μολυσμένους αγρούς.
-Ομοίως αποφυγή της άρδευσης ή του ψεκασμού από αποστραγγιστικές τάφρους, εάν το νερό τους προέρχεται από περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί μολυσμένες.

Η ασθένεια εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 2011 στην περιοχή Περιθωρίου Δράμας και το 2013 στο Κάτω Νευροκόπι. 
Μέχρι τώρα δεν έχει αναφερθεί σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο καλούμε τους πατατοπαραγωγούς να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στην επιλογή του πατατόσπορου, να συνεργάζονται με τις αρμόδιες φυτοϋγειονομικές αρχές προκειμένου να γίνονται όλοι οι αναγκαίοι έλεγχοι, και να απευθύνονται άμεσα σε αυτές όταν διαπιστώνουν οποιοδήποτε ύποπτο σύμπτωμα στο χωράφι τους.