Τα επώνυμα άρθρα καθώς και οι αναδημοσιεύσεις από άλλους ιστότοπους εκφράζουν τις απόψεις των συντακτών τους. Τα υπόλοιπα κείμενα του ιστολογίου εκφράζουν την άποψη της συντακτικής ομάδας.

Δευτέρα 30 Μαΐου 2011

Το κόκκινο σκαθάρι των φοινικοειδών (Rhynchophorus ferrugineus). Μέρος 2: Η κατάσταση στην Ελλάδα και στην Πρέβεζα σήμερα.

Η ιστορία της εμφάνισης και της εξάπλωσης του κόκκινου σκαθαριού στην Ευρώπη είναι μια ...πονεμένη ιστορία που πηγαίνει περίπου 15 χρόνια πίσω. Και όταν λέμε πονεμένη δεν εννοούμε το γεγονός αυτό καθ' εαυτό της διάδοσης του εντόμου (κάποια στιγμή θα γινόταν έτσι κι αλλιώς), αλλά τον τρόπο που αντέδρασε (η μάλλον ...δεν αντέδρασε) η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Κράτη Μέλη.
Ο ρυγχοφόρος είναι έντομο ιθαγενές της Νότιας και Νοτιοανατολικής Ασίας (Ταϋλάνδη, Καμπότζη, Σιγκαπούρη, Νότια Κίνα, Ινδία κλπ.). Αναφορές για την παρουσία του στις χώρες αυτές υπάρχουν από τα τέλη του 19ου αιώνα.
Η πρώτη αναφορά για το κόκκινο σκαθάρι των φοινικοειδών έγινε το 1891 στην Ινδία. Το 1906 περιγράφεται ως εχθρός του κοκοφοίνικα και το 1917 αναφέρεται ως σοβαρός εχθρός της χουρμαδιάς στην Ινδία. Από το 1985 επισημάνθηκε στις χώρες της Αραβικής χερσονήσου και έκτοτε κατέστη πολύ σοβαρός εχθρός των φοινικοειδών σε όλες της χώρες της Μ. Ανατολής, προκαλώντας σημαντικές ζημιές σε καλλιέργειες χουρμαδιάς (Phoenix dactylifera) των χωρών αυτών.
Το 1992 επισημάνθηκε στην Αίγυπτο απ΄όπου μεταφέρθηκε με αθρόες εισαγωγές φοινικοειδών στην Ισπανία το 1993.
Παρά τη σοβαρότητα της απειλής για τα φοινικόδεντρα της Ευρώπης και τις επανειλημμένες παρεμβάσεις των Ισπανικών αρχών στην Ε.Ε. να κηρυχθεί ως έντομο καραντίνας άμεσα, δεν έγινε κατορθωτό . Η Ε.Ε. μετά από 14 χρόνια (2007) προέβη στην έκδοση της σχετικής οδηγίας στα κράτη μέλη με αποτέλεσμα λόγω της καθυστέρησης να εξαπλωθεί εκτός από τη νότια Ισπανία και σε όλη την Ευρώπη.

Στην Ελλάδα επισημάνθηκε για πρώτη φορά το 2005 στη περιοχή Χερσονήσου Ηρακλείου Κρήτης λόγω των εισαγωγών προσβεβλημένων φοινικοειδών.
Το R. ferrugineus βρέθηκε για πρώτη φορά στην Κύπρο στη Λεμεσό τον Αύγουστο 2006 σε P. canariensis. Εν συνεχεία, το R. ferrugineus βρέθηκε στην Ελλάδα, προσβάλλοντας κατά κανόνα P. canariensis, σε Γούβες και Μάλια (Νομός Ηρακλείου) τους επόμενους μήνες, σε Ρόδο (Σεπτέμβριος 2006), Ωρωπό και Ελληνικό Αττικής (Δεκέμβριος 2006). Στην Κύπρο βρέθηκε επίσης τον Οκτώβριο 2006 σε Λάρνακα, Αμμόχωστο και Πάφο.
Η απουσία επί δύο χρόνια λήψης ουσιαστικών μέτρων εξολόθρευσης και περιορισμού της ανεξέλεγκτης αύξησης του πληθυσμού οδήγησε σε ανεξέλεγκτη διασπορά του. Σήμερα έχει εξαπλωθεί σε όλη σχεδόν την Κρήτη και αποτελεί απειλή για τον ενδημικό φοίνικα, Phoenix Theophrasti, στις οκτώ (8) προστατευόμενες περιοχές του NATURA.
Μεταξύ αυτών των περιοχών είναι και το περίφημο φοινικόδασος στο Βάι Λασιθίου, το οποίο θεωρείται μοναδικό στο είδος του στην Ευρώπη.
Παράλληλα έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Αττική, στα Δωδεκάνησα (Ρόδος και Κώς), στην Αργολίδα, στην Ηλεία (2008) και στην Πρέβεζα (2009).

Η μέχρι τώρα πορεία της εξάπλωσης του εντόμου δεν επιτρέπει ιδιαίτερη αισιοδοξία. Τα έκτακτα μέτρα εκρίζωσης, όπου εφαρμόστηκαν, ήταν αποσπασματικά, καθυστερημένα και τα αποτελέσματά τους πενιχρά.

Η Νομοθεσία της Ε.Ε. για το R. ferrugineus

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η Ε.Ε. στις 25 Μαΐου 2007 προχώρησε με μεγάλη καθυστέρηση στην έκδοση της Απόφασης 365/2007 με την οποία επιβάλλει στα κράτη-μέλη τη λήψη έκτακτων μέτρων "για την πρόληψη της εισαγωγής και της εξάπλωσης στην Κοινότητα του Rhynchophorus ferrugineus". Με την Απόφαση αυτή το έντομο κατατάσσεται στα παθογόνα καραντίνας και γίνεται υποχρεωτική η λήψη μέτρων τόσο για την αποφυγή της εισόδου και διάδοσής του στην Κοινότητα (κατόπιν εορτής μάλλον) όσο και για την εκρίζωση του εντόμου, αμέσως μόλις υπάρξει διαπιστωμένη προσβολή. Δύο μήνες αργότερα το ΥΠ.Α.Α.Τ. προχώρησε στη σύνταξη τεχνικών οδηγιών με τις οποίες εξειδικεύει τα αναγκαία μέτρα και τον τρόπο εφαρμογής τους.

Έτσι λοιπόν σύμφωνα με τα παραπάνω:
  • Τα εισαγόμενα στην Κοινότητα φυτά πρέπει να συνοδεύονται από επίσημα έγγραφα που να πιστοποιούν ότι είναι απαλλαγμένα από το Rhynchophorus ferrugineus.
  • Η διακίνηση στο εσωτερικό της Κοινότητας επιτρέπεται μόνο εφόσον τα φυτά συνοδεύονται από φυτοϋγειονομικό διαβατήριο.
  • Σε περίπτωση εμφάνισης προσβολών οριοθετείται η προσβεβλημένη περιοχή και μία ουδέτερη ζώνη σε απόσταση 10 χλμ. από την προσβεβλημένη περιοχή.
  • Τα προσβεβλημένα φυτά κόβονται από τη βάση τους, τεμαχίζονται και καταστρέφονται με κάψιμο ή ταφή σε βάθος μεγαλύτερο των 2 μ.
  • Κατά τις εργασίες κοπής και καταστροφής λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα για την αποφυγή της διασποράς του εντόμου, όπως κάλυψη με εντομοστεγή δίχτυα, ψεκασμός των κομμένων τεμαχίων με εντομοκτόνο κλπ.

Από την περιγραφή και μόνο των παραπάνω μέτρων γίνεται κατανοητή η δυσκολία στην εφαρμογή τους και τα προβλήματα που προκύπτουν στην πράξη. Οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις που σύμφωνα με το νόμο ήταν υπεύθυνες για την εφαρμογή των μέτρων, αντιμετώπισαν πολλά και δύσκολα στη λύση τους προβλήματα:
  • Τα περισσότερα προσβεβλημένα φοινικόδεντρα ανήκαν σε ιδιώτες, οι οποίοι ήταν απρόθυμοι να επωμιστούν το αρκετά υψηλό κόστος της καταστροφής. Κάποιοι από αυτούς δεν ήταν εύκολο να εντοπιστούν κάν, αφού πολλοί φοίνικες βρίσκονταν σε τουριστικές μονάδες που λειτουργούσαν λίγους μόνο μήνες το χρόνο.
  • Όταν ο ιδιοκτήτης αρνούνταν να συμμορφωθεί ή ήταν άγνωστος, δεν υπήρχε εναλλακτική λύση από την πλευρά της πολιτείας για την διαχείριση της κατάστασης. Οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις δεν διέθεταν τα απαραίτητα κονδύλια για να χρηματοδοτήσουν αυτές τις επιχειρήσεις καταστροφής. Κάποιες Νομαρχίες (π.χ. Λασίθι) διέθεσαν χρήματα και ανέθεσαν σε ιδιωτικά συνεργεία την καταστροφή των φοινικόδεντρων. Όμως οι προσβολές πολλαπλασιάζονταν με γεωμετρική πρόοδο, και γρήγορα έγινε αντιληπτό ότι αυτή η διαδικασία δεν ήταν δυνατόν να συνεχιστεί με κρατική δαπάνη.
  • Δεν υπήρχαν πουθενά (εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις) οργανωμένοι χώροι για την καύση ή για την ταφή των κομμένων φοινικόδεντρων.
  • Η ίδια η υφή του φοίνικα προκαλεί τεράστιες δυσκολίες τόσο στην κοπή του όσο και στο κάψιμο. Ο φοίνικας δεν έχει πραγματικό κορμό, αυτό που αποκαλούμε 'κορμό' είναι στην πραγματικότητα οι βάσεις των παλιών φύλλων που έχουν πέσει. Ο 'κορμός' του είναι γεμάτος ίνες, μαλακός και σπογγώδης, και το κόψιμό του με αλυσοπρίονο είναι μία ιδιαίτερα δύσκολη διαδικασία. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις, ιδιωτικά συνεργεία ειδικευμένα στην κοπή δέντρων, αρνούνταν να αναλάβουν την κοπή των φοινίκων, από φόβο μήπως καταστρέψουν τα εργαλεία τους. Από την άλλη η μαλακή και σπογγώδης υφή του εσωτερικού κάνει εξίσου δύσκολο και το κάψιμο των κομμένων τεμαχίων. Δεν είναι λίγες οι φορές που η φωτιά μπορεί να καίει για ώρες και το εσωτερικό του κορμού να παραμένει υγρό και χωρίς ουσιαστική ζημιά.

Με όλα αυτά τα προβλήματα η Απόφαση εφαρμόστηκε επί τρία χρόνια από τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις, αποσπασματικά, με πολλές δυσκολίες, και όπως ήταν φυσικό χωρίς αποτελέσματα.

Το 2010 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, βλέποντας την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, αναθεωρεί τη στάση της και τροποποιεί την 365/2007 Απόφαση με την Απόφαση 467/2010. Τώρα πλέον δεν γίνεται λόγος για άμεση και δια ροπάλου καταστροφή των ασθενών δέντρων, αλλά δίνει την ευχέρεια στις φυτοϋγειονομικές αρχές της κάθε χώρας να διαχειρίζονται την κατάσταση και με εναλλακτικά μέσα, όπως μηχανική εξυγίανση, ψεκασμούς ή εγχύσεις με εντομοκτόνα, βιολογική καταπολέμηση και χρήση φερομονικών παγίδων για μαζική παγίδευση. Ο τρόπος χειρισμού της κατάστασης αποφασίζεται από την κάθε Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, αφού εξετάσει τις συνθήκες και καταρτίσει (υποχρεωτικά) ετήσιο σχέδιο δράσης.

Να σημειωθεί ότι η χώρα μας το καλοκαίρι του 2010 κινδύνεψε σοβαρά με την επιβολή προστίμου από την Ε.Ε. για τη μη εφαρμογή των μέτρων κατά του Rhynchophorus ferrugineus. Το πρόστιμο απεφεύχθη τελικά μετά από έγγραφες εξηγήσεις του ΥΠ.Α.Α.Τ. προς την Επιτροπή, αλλά η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται στο ...στόχαστρο της Ε.Ε. και να παρακολουθείται στενά για το θέμα του ρυγχοφόρου.

Το Rhynchophorus ferrugineus στην Πρέβεζα.
Ο ρυγχοφόρος των φοινικοειδών εντοπίστηκε για πρώτη φορά επίσημα στο Ν. Πρέβεζας, τον Οκτώβριο του 2009, σε φοίνικες ξενοδοχειακών μονάδων στην Πάργα. Τα προχωρημένα συμπτώματα σε κάποιους από αυτούς τους φοίνικες (εικ. 1) δείχνουν ότι το έντομο υπήρχε στην περιοχή τουλάχιστον δυο χρόνια πριν.
Εικ. 1: Πλήρως κατεστραμμένος φοίνικας στην Πάργα (Νοέμβριος 2009)




    


      Ο τρόπος εισαγωγής του παραμένει άγνωστος, σε καμία περίπτωση όμως δεν μπήκε στην Πάργα με φυσική εξάπλωση, αφού δεν υπήρχε στις γειτονικές περιοχές και ο Δήμος Πάργας είναι μία περιοχή με φυσική απομόνωση. Το πιο πιθανό είναι να μεταφέρθηκε με προσβεβλημένους φοίνικες από την Αττική ή από άλλη περιοχή της Ελλάδας. Αρχικά οι προσβεβλημένοι φοίνικες που εντοπίστηκαν ήταν 15-20, ενώ μέχρι την άνοιξη του 2010 οι διαπιστωμένες προσβολές ήταν περίπου 50. Η ζώνη προσβολής εκτεινόταν σε μία μεγάλη έκταση που ξεκινούσε από το κέντρο της Πάργας και εκτεινόταν δυτικά μέχρι την Ανθούσα και ανατολικά μέχρι την περιοχή Αγίας Κυριακής-Λύχνου (Εικ. 2). 

Εικ. 2: Σημεία εξάπλωσης ρυγχοφόρου στην Πάργα (Νοέμβριος 2009)

Σχεδόν το σύνολο των δέντρων βρισκόταν σε ιδιωτικούς χώρους, αυλές σπιτιών και ξενοδοχείων. Τον Ιανουάριο του 2010 πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στο Δημαρχείο Πάργας, με τη συμμετοχή Δήμου και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, όπου εξετάστηκε η κατάσταση. Παράλληλα με δύο διαδοχικές αποφάσεις ο Νομάρχης Πρέβεζας κήρυξε ως προσβεβλημένη περιοχή, αρχικά το Δημοτικό Διαμέρισμα Πάργας και κατόπιν ολόκληρο το Δήμο. Τον Μάρτιο του 2010 η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση κάλεσε όλους τους ιδιοκτήτες προσβεβλημένων φοινικοειδών σε ημερίδα στην Πάργα, και τους ενημέρωσε για την υποχρέωσή τους να τα καταστρέψουν. Μεγάλο 'αγκάθι' στην όλη υπόθεση ήταν το υψηλό κόστος της καταστροφής. Τον Ιούνιο του 2010, κι ενώ ελάχιστοι φοίνικες είχαν κοπεί, απεστάλη έγγραφο προς τους ιδιοκτήτες με το οποίο καλούνταν να προχωρήσουν άμεσα στην καταστροφή, διαφορετικά η Ν.Α. θα έκοβε μόνη της τους φοίνικες και θα χρέωνε το κόστος στους υπόχρεους. Το έγγραφο συνοδευόταν και από πίνακα με το κόστος καταστροφής ανά ιδιοκτήτη, ώστε ο καθένας να ξέρει το ποσό με το οποίο έχει 'χρεωθεί'.
Εικ. 3,4: Καταστροφή φοινίκων στην Πάργα τον Ιούλιο του 2010
 

Σχεδόν όλοι οι ιδιοκτήτες φοινικοειδών ανταποκρίθηκαν και μέχρι τις 20 Ιουλίου 2010 όλοι οι φοίνικες είχαν καταστραφεί. Η επιχείρηση έγινε από ιδιωτικό συνεργείο με την επίβλεψη των γεωπόνων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (εικ. 3-4).
Τον Ιούλιο του 2010 ένα ακμαίο έντομο ρυγχοφόρου βρέθηκε σε φερομονική παγίδα στην Αμμουδιά, περίπου 10 χλμ. από την αρχική εστία της Πάργας. Το Σεπτέμβριο δύο ακόμα έντομα πιάστηκαν σε παγίδες στην Αμμουδιά, επιβεβαιώνοντας την παρουσία του εντόμου στην περιοχή. Αμέσως μετά, με νέα απόφαση Νομάρχη, κηρύχτηκε το Δ.Δ. Αμμουδιάς ως προσβεβλημένη περιοχή και τα Δ.Δ. Αχερουσίας, Βαλανιδορράχης, Βουβοποτάμου, Θέμελου, Καναλακίου, Καστρίου, Κορώνης, Κουκουλίου, Κυψέλης, Μεσοποτάμου, Μουζακαίικων, Ναρκίσσου, Σκεπαστού και Σταυροχωρίου του Δήμου Φαναρίου ως ουδέτερη ζώνη.

Τον Ιανουάριο του 2011 γεωπόνοι της Ν.Α. εντόπισαν άτομα Ρυγχοφόρου σε φοίνικες κοντά στον οικισμό της Λούτσας. Από μαρτυρίες κατοίκων, το έντομο έχει εντοπιστεί και σε άλλους φοίνικες μέσα στον οικισμό, χωρίς αυτό να έχει επιβεβαιωθεί ακόμα επίσημα.

Τον Απρίλιο του 2011, με απόφαση του Περιφερειάρχη Ηπείρου, κηρύχτηκε το Δ.Δ. Λούτσας ως προσβεβλημένη περιοχή και τα Δ.Δ. Βράχου, Ριζών και Χειμαδιού ως ουδέτερη ζώνη (εικ. 5).
Εικ. 5: Οριοθετημένες ζώνες ρυγχοφόρου Ν. Πρέβεζας (Απρίλιος 2011)

Φυσικά το πρόβλημα της εξάπλωσης του ρυγχοφόρου δεν λύθηκε. Εάν τα δέντρα που καταστράφηκαν στην Πάργα ήταν 45-50 είναι βέβαιο ότι υπάρχουν πολύ περισσότερα προσβεβλημένα, τα οποία πρόκειται να εκδηλώσουν συμπτώματα τους αμέσως επόμενους μήνες. Ουσιαστικά το πρόβλημα αυτή τη στιγμή έχει αφεθεί στη θέληση και στην πρωτοβουλία των πολιτών που διαθέτουν φοίνικες. Κάποιοι, ιδίως αυτοί που έχουν ξενοδοχειακές μονάδες και θέλουν να προστατέψουν τα δέντρα τους, εφαρμόζουν ένα πρόγραμμα ψεκασμών, ακολούθώντας τις οδηγίες της Ν.Α. Κάποιοι άλλοι δεν κάνουν τίποτα... Και βέβαια παραμένει άγνωστος ο αριθμός των προσβεβλημένων δέντρων σε Αμμουδιά και Λούτσα.

Θεωρούμε ότι ο μόνος τρόπος για τον περιορισμό του προβλήματος (για πλήρη εξάλειψη δεν μπορούμε να μιλάμε αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές), είναι η ευρεία ενημέρωση του κόσμου, και η προσπάθεια αφύπνισής του με τη λήψη προληπτικών μέτρων, τουλάχιστον στις περιοχές που έχει εμφανιστεί το πρόβλημα (ψεκασμοί με εντομοκτόνα ή βιολογικά σκευάσματα και στενή παρακολούθηση των δέντρων για ύποπτα συμπτώματα). Στην προσπάθεια αυτή θα πρέπει να συμβάλλουν τόσο οι Δήμοι, όσο και οι τοπικοί φορείς, ειδικά αυτοί που εμπλέκονται στην ευρύτερη τουριστική 'βιομηχανία'.

Διαβάστε περισσότερα...

Μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας

Στο πλαίσιο του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης και του συνεργαζόμενου Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΠΑ) με τίτλο: Οργάνωση & Διοίκηση Επιχειρήσεων Τροφίμων και Γεωργίας καλούνται οι ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι μεταπτυχιακοί φοιτητές, πτυχιούχοι Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της ημεδαπής και αλλοδαπής, θετικών, οικονομικών και συναφών επιστημών, σύμφωνα με τους Νόμους 2083/92, 2327/95 και Ν.3685/08, να υποβάλουν στη Γραμματεία του Μεταπτυχιακού Προγράμματος τα παρακάτω δικαιολογητικά σε ηλεκτρονική μορφή ή σε απλές φωτοτυπίες:

1. Έντυπη αίτηση (χορηγείται από τη Γραμματεία και είναι επίσης διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του Προγράμματος)

2. Δύο (2) φωτογραφίες ταυτότητας
3. Αντίγραφο πτυχίου ή βεβαίωση ότι ο υποψήφιος εξεπλήρωσε τις εκπαιδευτικές του υποχρεώσεις. Στις περιπτώσεις πτυχιούχων Πανεπιστημίων της αλλοδαπής, συνυποβάλλεται πιστοποιητικό αναγνώρισης από το ελληνικό κράτος. Στις περιπτώσεις εκκρεμοτήτων για την ολοκλήρωση των προπτυχιακών σπουδών, υποβάλλεται υπεύθυνη δήλωση στην οποία αναφέρονται αναλυτικά τα μαθήματα του υποψηφίου που υπολείπονται και τυχόν πτυχιακή εργασία.
4. Αναλυτική βαθμολογία όλων των μαθημάτων που έχουν ολοκληρώσει, μαζί με τη βαθμολογία της πτυχιακής μελέτης
5. Βιογραφικό σημείωμα
6. Φωτοτυπία των δύο όψεων της αστυνομικής ταυτότητας (νομίμως επικυρωμένη)
7. Δύο συστατικές επιστολές, κατά προτίμηση από μέλη ΔΕΠ ή ερευνητές ερευνητικών κέντρων της ημεδαπής ή αλλοδαπής
8. Δίπλωμα ή πιστοποιητικό γνώσης της Αγγλικής γλώσσας και τυχόν άλλων ξένων γλωσσών
9. Κάθε άλλο στοιχείο που, κατά τη γνώμη των υποψηφίων, θα διευκόλυνε την Επιτροπή Αξιολόγησης να σχηματίσει πληρέστερη και ολοκληρωμένη άποψη

Το εν λόγω Πρόγραμμα 12μηνης διάρκειας λειτουργεί στο Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης, σε συνεργασία με το Τμήμα Επιστήμης & Τεχνολογίας Τροφίμων του ΓΠΑ και με τη συμμετοχή διακεκριμένων καθηγητών άλλων ελληνικών και ξένων Πανεπιστημίων. Η παρακολούθηση όλων των μαθημάτων και εκδηλώσεων του Προγράμματος είναι υποχρεωτική.


Το Πρόγραμμα οδηγεί στην απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (ΜΔΕ) στο γνωστικό αντικείμενο Οργάνωση & Διοίκηση Επιχειρήσεων Τροφίμων και Γεωργίας και υπό προϋποθέσεις, Διδακτορικού Διπλώματος στον Τομέα της Διοίκησης Επιχειρήσεων Τροφίμων & Γεωργίας.


Μετά το τέλος κάθε εξαμήνου μαθημάτων το Πρόγραμμα επιβραβεύει τον/την καλύτερο/η φοιτητή/τρια με ένα ποσό (υποτροφία) που καθορίζεται κάθε χρονιά από την Ειδική Διατμηματική Επιτροπή.
Οι υποψήφιοι θα αξιολογηθούν με βάση τα εξής κριτήρια:

1. Γενικός Βαθμός Πτυχίου

2. Επίπεδο γνώσης της Αγγλικής γλώσσας. Ο υποψήφιος πρέπει να είναι κάτοχος διπλώματος TOEFL (70 μονάδες και άνω) ή IELTS (5,5 και άνω) ή TOEIC (700 και άνω) ή άλλου ισοδύναμου τίτλου (π.χ. Advanced ή Proficiency κλπ). Προκειμένου για αλλοδαπούς υποψήφιους, απαιτείται επί πλέον και επαρκής γνώση της ελληνικής γλώσσας, όπως αυτή καθορίζεται από το Προεδρικό Διάταγμα 221/90, άρθρο 9.
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, αν κατά το τέλος Σεπτεμβρίου, δεν έχουν συμπληρωθεί οι θέσεις του προγράμματος, το ΜΒΑ διατηρεί τη δυνατότητα να διοργανώνει εξέταση στα Αγγλικά για να αξιολογήσει τυχόν εναπομείναντες υποψήφιους που για διαφόρους λόγους, δεν έχουν τυπική απόδειξη της επίδοσής τους στην Αγγλική.
3. Το περιεχόμενο δύο συστατικών επιστολών
4. Προσωπική συνέντευξη
5. Κάθε άλλο στοιχείο σχετικό με τα προσόντα του υποψηφίου που αποδεικνύεται από τα δικαιολογητικά που κατατέθηκαν

Η εισαγωγή των φοιτητών θα γίνει σε δύο φάσεις.

Α΄ φάση (για την πλήρωση 25 θέσεων)
Αιτήσεις: έως 30/06/2011
Συνεντεύξεις: 04/07/2011 και 05/07/2011
Αποτελέσματα: 07/07/2011 ακολουθούμενα από εγγραφές των επιτυχόντων

Β΄ φάση (εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις)

Αιτήσεις: έως 12/09/2011
Συνεντεύξεις: 14/09/2011 και 15/09/2011
Αποτελέσματα: 19/09/2011 ακολουθούμενα από εγγραφές των επιτυχόντων

Τα απαραίτητα δικαιολογητικά μπορούν να υποβάλλονται με απλές (μη επικυρωμένες) φωτοτυπίες. Η κατάθεση, όμως, των επικυρωμένων δικαιολογητικών πρέπει να γίνει πριν από την ημερομηνία εγγραφής.


Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στη Γραμματεία του Μεταπτυχιακού Προγράμματος, κα Γ. Παπαϊωάννου, Ιερά Οδός 75, 118 55 Βοτανικός- Αθήνα,

Τηλ./fax 210 5294776, E-mail: mba@aua.gr, και ιστοσελίδα: www.mba.aua.gr

Πηγή: agrotypos.gr 
Διαβάστε περισσότερα...

Δευτέρα 23 Μαΐου 2011

Η 'Βαμβακάδα των πεύκων' (Marchalina hellenica): Υπάρχει λύση;

Κάθε χρόνο αυτή την εποχή έρχεται στην επικαιρότητα το γνωστό πρόβλημα της 'βαμβακάδας' ή 'βαμβακίασης' των πεύκων, της ασθένειας δηλαδή που προκαλεί το έντομο Marchalina hellenica. Η εικόνα των σκεπασμένων από το άσπρο χνούδι πεύκων είναι πλέον πολύ συνηθισμένη στα πευκοδάση της χώρας μας καθώς και σε αστικά και περιαστικά άλση, πάρκα και πλατείες (εικ. 1).

Εικ. 1

Το Marchalina hellenica είναι ένα ημίπτερο έντομο το οποίο ανήκει στην οικογένεια Margarodidae. Ζει στα πευκοδάση των μεσογεισκών οικοσυστημάτων (κυρίως στην Ελλάδα και την Τουρκία) και συγκεκριμένα στα κλαδιά και τον κορμό των δένδρων. Αναφέρεται να υπάρχει στη χώρα μας τους τελευταίους 2 αιώνες ενώ ολοκληρώνει τον κύκλο του αποκλειστικά σε είδη του γένους pinus (πεύκο).
Το έντομο αυτό τρέφεται από τους χυμούς του δέντρου τους οποίους απομυζεί με το μακρύ σαν στιλέτο στόμα του. Για να προφυλαχθεί από τα έντονα καιρικά φαινόμενα και τους εχθρούς παράγει από τους πόρους του σώματος του βαμβακάδα κηρώδους σύστασης (εικ. 2). To έντομο αφήνει τα αυγά προφυλαγμένα σε σάκο σε μεγάλο πλήθος (200-400 αυγά ανά θέση). Οι εκκολάψεις των νεαρών προνυμφών αρχίζουν στα τέλη Μαΐου και αρχές Ιουνίου (αναλόγως περιοχής). Οι προνύμφες κατευθύνονται σε νεαρούς τρυφερούς βλαστούς των δέντρων, καλύπτοντας όλη την κόμη.

Εικ. 2

Αιτία των συμπτωμάτων είναι ο τρόπος διατροφής του M. hellenica. Με τα στοματικά του μόρια το έντομο κάνει νύγματα στους φυτικούς ιστούς, όπου ο τροφικός του σωλήνας φτάνει ορισμένες φορές να ξεπερνάει σε βάθος το κάμβιο του πεύκου. Απομυζώντας του φυτικούς χυμούς προκαλεί την εξασθένηση του δέντρου, την ξήρανση κλαδίσκων και μέρους της κόμης και τελικά μπορεί να επιφέρει την ολική ξήρανση του πεύκου.

H καταπολέμηση του εντόμου είναι μία από τις δυσκολότερες περιπτώσεις στην σύγχρονη φυτοπροστασία. Ορισμένα χαρακτηριστικά του εντόμου όπως η αναπαραγωγή με παρθενογένεση, ο τρόπος διατροφής του, η παρουσία του πεύκου σε περιοχές του αστικού και περιαστικού περιβάλλοντος, και η έλλειψη σοβαρών φυσικών εχθρών καθιστούν την εξάπλωσή του συχνά ανεξέλεγκτη και την αντιμετώπισή του δύσκολη και ιδιαίτερα δαπανηρή.
Πρακτικά ο μόνος τρόπος καταπολέμησης είναι ο ψεκασμός του δέντρου με κατάλληλο, (εγκεκριμένο) σκεύασμα. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δίνει κάθε χρόνο στη δημοσιότητα τον κατάλογο με τα εγκεκριμένα σκευάσματα για την καταπολέμηση του M. Hellenica καθώς και οδηγίες για τον τρόπο και το χρόνο του ψεκασμού. 
Με πρόσφατο έγγραφό του (19-5-2011) το ΥΠ.Α.Α.Τ. δίνει και φέτος τη λίστα με τα  εγκεκριμένα σκευάσματα για την καταπολέμηση του εντόμου, που είναι τα εξής:
  • ΧΕΛΛΟΝΑ της εταιρείας ΧΕΛΛΑΦΑΡΜ Α.Ε.
  • TRIONA της εταιρείας BASF Agro A.Β.Ε.E.
  • ADMIRAL 10 EC της εταιρείας ΧΕΛΛΑΦΑΡΜ Α.Ε.
  • SAVONA του κ. Δ. Χαραντώνη
Τα σκευάσματα πρέπει να χρησιμοποιούνται στις δόσεις που αναγράφονται στην ετικέτα τους.
Επιτρέπεται ένας μόνο ψεκασμός με ένα από τα τέσσερα σκευάσματα και ως εκ τούτου ιδιαίτερη σημασία έχει η επιλογή του κατάλληλου χρόνου επέμβασης.
Ο ψεκασμός πρέπει να γίνεται όταν έχουν εκκολαφθεί το 70-75% των νυμφών (έρπουσες μορφές) και το πεύκο δεν έχει μελιτώδη εκκρίμματα. 
Προληπτικός ψεκασμός δεν επιτρέπεται.
Ο χρόνος ψεκασμού αποφασίζεται από το Γεωπόνο του τοπικού Δήμου ή της αντίστοιχης Περιφερειακής Ενότητας, μετά από προσεκτική παρακολούθηση του πληθυσμού του εντόμου, και αξιοποίηση τυχόν στοιχείων που υπάρχουν από προηγούμενες χρονιές.
Απο το Υπουργείο επισημαίνεται ότι ενώ και τα τέσσερα σκευάσματα είναι αποτελεσματικά στην καταπολέμηση του M. Hellenica το καθένα από αυτά έχει διαφορετικές ιδιότητες, επομένως η επιλογή του σκευάσματος έχει να κάνει με τις ιδιαιτερότητες της ψεκαζόμενης περιοχής (πάρκο, άλσος, πλατεία, δασική περιοχή).

Επίσης έναν πλήρη οδηγό για τη βιολογία και την καταπολέμηση του Marchalina Hellenica έχει συντάξει το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, τον οποίο μπορείτε να δείτε  εδώ

Γίνεται κατανοητό από τα παραπάνω ότι η καταπολέμηση του Marchalina Hellenica είναι μία δύσκολη υπόθεση γατί:
  • Στα πεύκα που βρίσκονται σε αστικές περιοχές (πλατείες, δημόσια πάρκα και άλση) θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η όχληση που μπορεί να προκληθεί στο κοινό από τους ψεκασμούς. Έτσι θα πρέπει κάθε φορά να στήνεται μία ολόκληρη 'επιχείρηση' με αποκλεισμό της περιοχής που πρόκειται να ψεκαστεί,  απομάκρυνση αυτοκινήτων και τραπεζοκαθισμάτων που μπορεί να βρίσκονται κάτω από τα δέντρα κλπ.
  • Ο ψεκασμός για να είναι αποτελεσματικός προϋποθέτει κατάλληλο εξοπλισμό, εμπειρία και γνώση της βιολογίας του εντόμου.
  • Στις δασικές περιοχές, όπου δεν υπάρχει το πρόβλημα της όχλησης των κατοίκων, οι προσβολές συχνά εκτείνονται σε μεγάλη έκταση και είναι δύσκολο από τη μεριά των Δήμων να βρεθεί ο εξοπλισμός και τα κονδύλια  για να ψεκαστεί τόσο μεγάλος αριθμός δέντρων.
Σε κάθε περίπτωση, ο τοπικός Δήμος θα πρέπει να σταθμίσει τις οικονομικές του δυνατότητες και την αναμενόμενη ωφέλεια από τη διενέργεια των ψεκασμών, πριν καταστρώσει ένα πρόγραμμα καταπολέμησης του εντόμου στα όριά του. 

Διαβάστε περισσότερα...

Πέμπτη 19 Μαΐου 2011

Ραδιενεργά μανιτάρια Βουλγαρίας



Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με εξαρετικώς επείγον έγγραφό του προς τις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων και προς τα Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου, καλεί τις ελεγκτικές αρχές να διενεργήσουν άμεσα ελέγχους στην αγορά για τον εντοπισμό βουλγαρικών μανιταριών της εταιρείας DeneLy Commerce Ltd. ως ύποπτων για μόλυνση από υψηλά ποσά ραδιενέγειας.
Φορτίο μανιταριών της ανωτέρω εταιρείας διακινήθηκε μέσω Ολλανδίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, και μετά από δειγματοληψία που έγινε από τις βρεττανικές αρχές βρέθηκε να περιέχει συγκέντρωση στο ραδιοϊσότοπο Καίσιο 137 της τάξης των 4950 Μπεκερέλ/κιλό, τη στιγμή που το όριο ασφαλούς συγκέντρωσης είναι 600 Μπεκερέλ/κιλό.
Το ΥΠ.Α.Α.Τ. επισημαίνει στις ελεγκτικές αρχές ότι τα μανιτάρια της εταιρείας DeneLy Commerce Ltd. είναι πιθανό να  πωλούνται στην αγορά με άλλες επωνυμίες, καθώς διατίθενται κυρίως χονδρικώς για ανασυσκευασία, καθώς και χύμα στις λαϊκές αγορές. 
Σε περίπτωση εντοπισμού μανιταριών της συγκεκριμένης εταιρείας, οι ελεγκτικές αρχές πρέπει να προχωρήσουν άμεσα σε δέσμευση της ποσότητας και αποστολή δειγμάτων για έλεγχο στο ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος".
Διαβάστε περισσότερα...

Δευτέρα 16 Μαΐου 2011

Το ΥΠ.Α.Α.Τ. προειδοποιεί για νέα σοβαρή απειλή για την καλλιέργεια της ακτινιδιάς

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με επείγον έγγραφό του προς τις φυτοϋγειονομικές υπηρεσίες της χώρας (Δ/νσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων και Περιφερειακά Κέντρα) εφιστά την προσοχή όλων των εμπλεκομένων για τη νέα σοβαρή απειλή για την καλλιέργεια της ακτινιδιάς, από το βακτήριο Pseudomonas syringae pv. actinidiae. Το βακτήριο εντοπίστηκε σε φυτά ακτινιδιάς που διακινήθηκαν από την Ιταλία προς την Πορτογαλία, σύμφωνα με επίσημο έγγραφο των πορτογαλικών αρχών. Το Υπουργείο καλεί τις φυτοϋγειονομικές υπηρεσίες να ελέγχουν σχολαστικά τα φυτά ακτινιδιάς προς φύτευση προέλευσης Ιταλίας και να ενημερώσουν όλους τους εμπλεκόμενους για την πιθανότητα διάδοσης του βακτηρίου στην Ελλάδα.
Για την ενημέρωση όλων των ενδιαφερομένων και κυρίως των παραγωγών και των φυτωριούχων, αναδημοσιεύουμε ολόκληρο το κείμενο με τις κατευθυντήριες οδηγίες που συνέταξε το Υπουργείο για την διαπίστωση της παρουσίας συμπτωμάτων της ασθένειας, μαζί με το απαραίτητο φωτογραφικό υλικό:


ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ή ΜΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ
ΤΟΥ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΟΥ ΕΛΚΟΥΣ ΤΗΣ ΑΚΤΙΝΙΔΙΑΣ


Οι ακόλουθες κατευθυντήριες οδηγίες αφορούν τον μακροσκοπικό έλεγχο των οπωρώνων και φυτωρίων ακτινιδιάς από τους υπόχρεους (παραγωγούς, φυτωριούχους), προκειμένου να διαπιστωθεί η παρουσία ή μη συμπτωμάτων προσβολής αυτών από το βακτήριο Pseudomonas syringae pv. actinidiae.

 1. Ο επιβλαβής οργανισμός


Το βακτήριο: Pseudomonas  syringae pv. actinidiae



2. H προκαλούμενη ασθένεια

Ονομασία: Βακτηριακό έλκος της ακτινιδιάς (Βacterial canker of kiwifruit)



3. Φυτά που προσβάλλονται


Το βακτήριο προσβάλλει φυτά του γένους Actinidia, και κυρίως τα είδη A. deliciosa και A. chinensis, στα οποία ανήκουν οι περισσότερες καλλιεργούμενες πρασινόσαρκες και κιτρινόσαρκες ποικιλίες ακτινιδιάς, αντίστοιχα.



4. Περιγραφή των κυριοτέρων συμπτωμάτων


Κατά τη διάρκεια του Χειμώνα τα προσβεβλημένα φυτά ακτινιδιάς εμφανίζουν στην επιφάνεια του κορμού, καθώς και των κύριων και δευτερευόντων κλάδων μικρά σταγονίδια γαλακτόχρωμου υγρού βακτηριακής εξίδρωσης. Η εξίδρωση αυτή δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή και η επισήμανσή της απαιτεί προσεκτική παρατήρηση. Προοδευτικά, η εξίδρωση αυξάνεται ποσοτικά, γίνεται πιο πυκνόρευστη και αποκτά κοκκινωπό χρώμα σκουριάς προκαλώντας μεταχρωματισμό του φλοιού στα σημεία από όπου εξέρχεται. Τα παραπάνω συμπτώματα είναι πιο εμφανή αργά το Χειμώνα και στις αρχές της Άνοιξης όταν ξεκινά η νέα βλάστηση. Σταγονίδια βακτηριακής εξίδρωσης καστανωπού-κόκκινου χρώματος εμφανίζονται επίσης στους οφθαλμούς, στα σημεία διακλάδωσης βραχιόνων, στις διχάλες των κύριων κλάδων, στις ουλές από την πτώση φύλλων και στις τομές κλαδέματος. Ο φλοιός στα σημεία αυτά έχει κοκκινωπό χρώμα σκουριάς και φαίνεται σαν βρεγμένος. Με την απομάκρυνση του φλοιού, το στρώμα των ιστών που βρίσκεται από κάτω εμφανίζει καστανό μεταχρωματισμό. Ο προσβεβλημένος φλοιός εμφανίζει βαθιές ρυτιδώσεις και τελικά νεκρώνεται. Συχνά στους προσβεβλημένους κλάδους σχηματίζονται σχισμές πλάτους 1-2 mm, στην περιφέρεια των οποίων αναπτύσσεται επουλωτικός ιστός. Σε σοβαρά προσβεβλημένους κύριους κλάδους, οι οφθαλμοί δεν εκπτύσσονται ή αν εκπτυχθούν, οι νεαροί βλαστοί σύντομα παρουσιάζουν μάρανση και ξηραίνονται. Μερικές φορές παρατηρείται ανάπτυξη πολλών ζωηρών βλαστών (λαιμάργων) προερχόμενων από οφθαλμούς που βρίσκονται σε υγιή τμήματα του κορμού κοντά στη βάση (λαιμό) του φυτού.

Tην Άνοιξη, και συνήθως από την άνθηση και μετά, τα φύλλα παρουσιάζουν νεκρωτικές κηλίδες. Αρχικά, στα εκπτυσσόμενα φύλλα εμφανίζονται μικρές, υδατώδεις κηλίδες μεταξύ των νεύρων, οι οποίες σταδιακά αποκτούν χρώμα ανοικτό έως σκούρο καστανό, έχουν σχήμα γωνιώδες και διάμετρο 2-3 mm, και συχνά περιβάλλονται από κίτρινη ζώνη (άλω) πλάτους 3-5 mm. Καθώς προχωρεί η ανάπτυξη των φύλλων, η ζώνη αυτή γίνεται στενότερη και δεν ξεχωρίζει εύκολα. Όταν επικρατούν συνθήκες υψηλής σχετικής υγρασίας και δροσερός καιρός, οι κηλίδες διατηρούν την υδατώδη εμφάνιση, επεκτείνονται, συνενώνονται σε μεγαλύτερες χωρίς την παρουσία ζώνης, και τελικά ολόκληρο το φύλλο ξηραίνεται και καρουλιάζει. Στην κάτω επιφάνεια του φύλλου, η περιοχή των κηλίδων καλύπτεται με παχύρευστη γαλακτόχρωμη βακτηριακή εξίδρωση η οποία στεγνώνει και φαίνεται σαν λέπια. Κατά τη βλαστική περίοδο, ο αριθμός των νεκρωτικών κηλίδων ανά φύλλο μπορεί να αυξάνεται. Σε θερμοκρασίες πάνω από 20οC η εξέλιξη των συμπτωμάτων είναι αργή. Τα νεαρά φυτά και η νέα βλάστηση είναι περισσότερο ευαίσθητα στο βακτήριο. Σε πιο προχωρημένη εποχή, τα φυτά παρουσιάζουν μάρανση που ξεκινά από την κορυφή των βλαστών και επεκτείνεται προς τη βάση τους. Τα φύλλα παρουσιάζουν κύρτωση και μαραίνονται.

Την Άνοιξη μπορεί να προσβληθούν και ζωηροί βλαστοί. Στις περιπτώσεις αυτές, τα μολυσμένα τμήματα των βλαστών έχουν σκούρο πράσινο χρώμα με υδατώδη εμφάνιση και συχνά εμφανίζουν επιμήκεις σχισμές μήκους 1-3 mm. Σε συνθήκες υψηλής υγρασίας, από τις σχισμές αλλά και από φακίδια σε γειτονικά τμήματα των βλαστών που φαίνονται υγιή, εξέρχεται βακτηριακή εξίδρωση. Τα μολυσμένα τμήματα επεκτείνονται και ολόκληροι βλαστοί εμφανίζουν μάρανση και τελικά νέκρωση. Αν οι βλαστοί προσβληθούν αργά κατά τη βλαστική περίοδο, τα μολυσμένα τμήματα περιβάλλονται από επουλωτικό ιστό και εξελίσσονται σε τυπικά έλκη, όπως συμβαίνει και στον κορμό. Συμπτώματα εμφανίζονται και στα άνθη. Τα μολυσμένα άνθη συχνά αποκτούν καστανό χρώμα και μαραίνονται χωρίς να ανοίξουν. Όσα ανοίξουν, μπορεί να φέρουν πέταλα μη πλήρως ανεπτυγμένα. Νεκρωτικές κηλίδες σχηματίζονται και στα σέπαλα. Στη βιβλιογραφία δεν έχουν αναφερθεί συμπτώματα προσβολής των καρπών. Επίσης, το βακτήριο βρέθηκε σε βλαστούς με νέκρωση κορυφής κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Σημειώνεται ότι τα παραπάνω συμπτώματα, ιδίως στο φλοιό και τα άνθη, μοιάζουν με εκείνα που προκαλούνται από άλλα φυτοπαθογόνα βακτήρια ή επίδραση ψύχους.

Φωτογραφίες τυπικών συμπτωμάτων της ασθένειας του βακτηριακού έλκους της ακτινιδιάς παρουσιάζονται στις Εικόνες 1 έως 4. Οι φωτογραφίες προέρχονται από την ιστοσελίδα του EPPO: http://photos.eppo.org/index.php/album/451-pseudomonas-syringae-pv-actinidiae-psdmak-


Εικ. 1. Καστανές γωνιώδεις κηλίδες με χλωρωτική άλω που παρουσιάζονται την Άνοιξη σε φύλλα ακτινιδιάς προσβεβλημένα από το βακτήριο Pseudomonas syringae pv. actinidiae (Πηγή: EPPO)

Εικ. 2: Συμπτώματα μάρανσης και νέκρωσης φύλλων ακτινιδιάς, όπως αυτά εμφανίζονται στην αρχή της βλαστικής περιόδου ως αποτέλεσμα προσβολής των αγγειωδών ιστών των βλαστών από το βακτήριο Pseudomonas syringae pv. actinidiae (Πηγή: EPPO)


Εικ. 3: Κορμός ακτινιδιάς με έλκος από προσβολή του βακτηρίου Pseudomonas syringae pv. actinidiae. Ο σκωριόχρους μεταχρωματισμός της επιφάνειας του κορμού -σκούρας έως ανοικτής απόχρωσης- οφείλεται στη βακτηριακή εξίδρωση που εξέρχεται από το έλκος και αποξηραίνεται επί του φλοιού. Τέτοιας μορφής έλκη παρουσιάζουν ο κορμός και οι κλάδοι των προσβεβλημένων φυτών ακτινιδιάς την περίοδο της Άνοιξης. (Πηγή: EPPO)


Εικ. 4: Καστανός μεταχρωματισμός των ιστών κάτω από το φλοιό προσβεβλημένου από το βακτήριο Pseudomonas syringae pv. actinidiae κλάδου ακτινιδιάς (Πηγή: EPPO)

5. Τρόπος μετάδοσης


Το βακτήριο μπορεί να επιβιώσει πάνω στην επιφάνεια των φυτών χωρίς να προκαλεί μακροσκοπικά συμπτώματα. Από τις επιφάνειες αυτές ή από σημεία πάνω σε προσβεβλημένα φυτά όπου έχει σχηματιστεί βακτηριακή εξίδρωση, το βακτήριο μπορεί να μεταφερθεί σε άλλα υγιή φυτά.

Η μεταφορά μπορεί να γίνει με:

-        τον αέρα

-        τη βροχή

-        διάφορα ζώα (έντομα, πτηνά)

-        τον άνθρωπο

-        τα καλλιεργητικά εργαλεία (π.χ. κλαδέματος)

Σε μεγάλες αποστάσεις το βακτήριο μεταφέρεται κυρίως με μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό.

Θεωρείται ότι το βακτήριο διαχειμάζει σε μολυσμένα φυτικά τμήματα, και οι μολύνσεις ευνοούνται κατά κύριο λόγο την Άνοιξη και το Φθινόπωρο, όταν επικρατούν θερμοκρασίες 10-20οC για πάνω από 10 μέρες. Σε θερμοκρασίες άνω των 25οC δεν παράγεται βακτηριακή εξίδρωση και δεν ευνοούνται οι μολύνσεις.

Τα φυτά μολύνονται από το βακτήριο μέσω φυσικών ανοιγμάτων (στόματα, φακίδια, υδατώδη) ή πληγών (τομές κλαδέματος, πληγές από μηχανική τριβή στον αγρό μολυσμένων και υγιών φύλλων κ.λπ.). Επίσης, εάν επικρατεί θερμός και βροχερός καιρός, το βακτήριο μπορεί να μολύνει το φυτό μέσω των ουλών που δημιουργούνται κατά τη συγκομιδή και στο στάδιο της πτώσης των φύλλων, χωρίς εμφάνιση συμπτωμάτων της ασθένειας (λανθάνουσα κατάσταση) μέχρι την επόμενη Άνοιξη. Τότε, όταν ο καιρός είναι ευνοϊκός για μόλυνση και εξάπλωση του βακτηρίου (δροσερός καιρός, υψηλή υγρασία, συχνή βροχόπτωση) εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα της ασθένειας. Ο παγετός, ιδίως κατά την Άνοιξη, συνδέεται με αυξημένες μολύνσεις.

Σημειώνεται τέλος, ότι η παρουσία του παθογόνου διαπιστώθηκε και σε κόκκους γύρης που είχε συλλεγεί από ασθενή φυτά. Ωστόσο, ο ρόλος της γύρης ως φορέα του βακτηρίου για τη μόλυνση των φυτών ακτινιδιάς δεν έχει διευκρινιστεί.


6. Κατάλληλη περίοδος μακροσκοπικών ελέγχων


Συμπτώματα της ασθένειας του βακτηριακού έλκους μπορεί να παρατηρηθούν στα φυτά ακτινιδιάς όλο το χρόνο.

Συστήνεται η διενέργεια τουλάχιστον δύο μακροσκοπικών ελέγχων κατά τη διάρκεια του έτους:

Ø      ένας πρώτος μακροσκοπικός έλεγχος την Άνοιξη, κυρίως μετά την άνθηση, για τον εντοπισμό τυχόν ύποπτων αρχικών συμπτωμάτων προσβολής από το βακτήριο.

Ø      ένας δεύτερος μακροσκοπικός έλεγχος το Φθινόπωρο, πριν την πτώση των φύλλων, για τον εντοπισμό τυχόν ύποπτων συμπτωμάτων προσβολής από το βακτήριο. 


7. Γνωστοποίηση στη Φυτοϋγειονομική Υπηρεσία


Κάθε παραγωγός πρέπει:

Να γνωστοποιεί στην αρμόδια Φυτουγειονομική Υπηρεσία της περιοχής του, οποιαδήποτε ασυνήθιστη εμφάνιση συμπτωμάτων ή παρουσία επιβλαβών οργανισμών ή κάθε ανωμαλία που παρουσιάζουν τα φυτά του.
Διαβάστε περισσότερα...

Τετάρτη 11 Μαΐου 2011

Το κόκκινο σκαθάρι των φοινικοειδών (Rhynchophorus ferrugineus). Μέρος 1:Βασικά στοιχεία, μέθοδοι και τρόποι αντιμετώπισης.

Το κόκκινο σκαθάρι των φοινικοειδών (Rhynchophorus ferrugineus) αποτελεί το σοβαρότερο εχθρό των φοινικοειδών αυτή τη στιγμή παγκοσμίως. Το άρθρο αυτό αποτελεί το πρώτο μέρος μίας προσπάθειας να παρουσιαστεί το πρόβλημα, όπου θα εκτεθούν με συντομία τα βασικά στοιχεία για το έντομο καθώς και τρόποι αντιμετώπισής του. Στο δεύτερο μέρος θα παρουσιαστεί η κατάσταση στην Ελλάδα και στην Πρέβεζα σήμερα, όπου (δυστυχώς) έχει 'εισβάλλει' τα τελευταία δύο χρόνια.

Το κόκκινο σκαθάρι ή ρυγχοφόρος των φοινικοειδών, είναι ένα κολεόπτερο με μήκος 3-3,5 εκ. και χρώμα από κόκκινο έως σκούρο καφέ (εικ. 1)


Εικ. 1
  Προσβάλλει πρακτικά όλα τα είδη των φοινικοειδών με ιδιαίτερη προτίμηση στον κανάριο φοίνικα (Phoenix canariensis).

Εικ. 2


 Διαχειμάζει με τη μορφή νύμφης μέσα σε κουκούλι (νυμφική θήκη) που κατασκευάζει από τις ίνες του φοίνικα, σε προστατευμένα μέρη στις μασχάλες των φύλλων ή στο έδαφος (εικ. 2). Τα τέλεια έντομα εξέρχονται από το κουκούλι αρχές της άνοιξης, με την άνοδο της θερμοκρασίας, και ξεκινούν τις πτήσεις τους, ζευγαρώνουν και το θηλυκό γεννά 300-500 αυγά τα οποία εναποθέτει σε οπές του κορμού, στα 'τακούνια' των παλιών φύλλων, και στις μασχάλες των φύλλων κοντά στη στεφάνη. Οι προνύμφες που εκολλάπτονται, αφού τραφούν για λίγο στην επιφάνεια του κορμού, σκάβουν στοές μέσα στον κορμό, προς διάφορες κατευθύνσεις, και συνεχίζουν να αναπτύσσονται μέσα στον κορμό, τρεφόμενες από το μαλακό ξύλο του φοινικόδεντρου. Η προνύμφη σε πλήρη ανάπτυξη έχει μήκος 4-5 εκ. και χρώμα από άσπρο έως υποκίτρινο με χαρακτηριστικό σκούρο κεφάλι (εικ. 3) και είναι αυτή που προκαλεί την κύρια ζημιά στο δέντρο.

Εικ. 3

Οι προνύμφες μόλις ολοκληρώσουν την ανάπτυξή τους, πλέκουν το χαρακτηριστικό κουκούλι και νυμφώνονται μέσα σ' αυτό. Από τα κουκούλια αυτά θα βγούν τα ακμαία της 2ης γενιάς. Στις κλιματικές συνθήκες της χώρας μας το έντομο συμπληρώνει 2 και σπανιότερα 3 γενιές το χρόνο.
Οι ζημιές προκαλούνται κυρίως από τις προνύμφες οι οποίες κατατρώγουν το εσωτερικό του κορμού στο ανώτερο μέρος του, κοντά στη στεφάνη. Συνήθως η δραστηριότητα των προνυμφών προς το κάτω μέρος του κορμού δεν επεκτείνεται περισσότερο από 1,5 με 2 μέτρα από τη στεφάνη. Αποτέλεσμα της δραστηριότητας των προνυμφών είναι αρχικά τα νεότερα φύλλα του δέντρου να αδυνατίζουν στη βάση τους και να κάμπτονται προς τα κάτω (εικ. 4)
Εικ. 4

Το σύμπτωμα αυτό στη συνέχεια επεκτείνεται και στα υπόλοιπα φύλλα και το δέντρο παίρνει τελικά την όψη 'ομπρέλας'. (εικ. 5). Όταν η προσβολή φτάσει στην καρδιά του φοίνικα, το δέντρο ξεραίνεται ολοσχερώς (εικ. 6).
Εικ. 5

Εικ. 6


Τρόπος αντιμετώπισης: Δυστυχώς η βιολογία του εντόμου, το οποίο περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο εσωτερικό του φοίνικα, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για την επιτυχή καταπολέμησή του, από τη στιγμή που αυτό θα εγκατασταθεί στο δέντρο. Γιαυτό η αντιμετώπιση θα πρέπει να είναι κατά βάση προληπτική και να αποσκοπεί στην πρόληψη της προσβολής, ή εάν υπάρξει προσβολή οι επεμβάσεις θα πρέπει να γίνουν όσο το δυνατόν νωρίτερα εάν θέλουμε να σώσουμε το φοινικόδεντρο.
Βασικό μέτρο πρόληψης είναι η αποφυγή της μεταφοράς φυτών για φύτευση από μία περιοχή σε άλλη εάν αυτά δεν συνοδεύονται από φυτοϋγειονομικό διαβατήριο, δηλαδή επίσημο έγγραφο το οποίο πιστοποιεί ότι τα φυτά είναι απαλλαγμένα από το έντομο. Η ελληνική νομοθεσία καθιστά υποχρεωτικό το φυτοϋγειονομικό διαβατήριο για όλα τα φοινικοειδή που διακινούνται προς πώληση και έχουν διάμετρο κορμού μεγαλύτερη των 5 εκ. 
Δεύτερο βασικό μέτρο πρόληψης είναι η αποφυγή κλαδέματος των κατώτερων φύλλων την περίοδο δραστηριότητας του εντόμου. Το κλάδεμα συνιστάται να γίνεται από Νοέμβριο μέχρι Γενάρη, και οι τομές του κλαδέματος να ψεκάζονται με κάποιο από τα εγκεκριμένα σκευάσματα, ώστε να αποτραπούν οι ωοτοκίες των θηλυκών.
Τρίτο μέτρο πρόληψης (ή έγκαιρης διάγνωσης θα έλεγε κανείς) είναι η τακτική και προσεκτική παρακολούθηση των δέντρων κατά την περίοδο της δραστηριότητας του εντόμου, δηλαδή από Μάρτιο μέχρι Οκτώβριο, για τον εντοπισμό ύποπτων συμπτωμάτων. Ιδιαίτερα θα πρέπει να προσεχτούν κάποια πρώιμα σημάδια προσβολής, όπως το ξαφνικό σπάσιμο ενός φύλλου χωρίς συγκεκριμένο λόγο, ή κάποια φαγώματα στην περιφέρεια των νεότερων φύλλων κοντά στην καρδιά. Επίσης θα πρέπει να ερευνώνται σχολαστικά οι περιοχές κοντά στις βάσεις των φύλλων για την παρουσία των χαρακτηριστικών οπών του ρυγχοφόρου (εικ. 7) καθώς και το έδαφος κάτω από το φοινικόδεντρο για τον εντοπισμό κουκουλιών, ακμαίων ή προνυμφών.

Εικ. 7
Από τη στιγμή που θα διαπιστωθεί η προσβολή η καταπολέμηση μπορεί να γίνει με χημικά ή βιολογικά σκευάσματα, με μηχανική εξυγίανση ή με τη μέθοδο των μικροκυμάτων. Η αποτελεσματικότητα είναι πάντοτε σχετική και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως ο βαθμός προσβολής (πληθυσμός του εντόμου), το μέγεθος του δέντρου και η ύπαρξη ή όχι επαρκούς πληθυσμού στην ευρύτερη περιοχή για την αποφυγή νέων προσβολών.
Η χημική καταπολέμηση γίνεται με τα εγκεκριμένα από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σκευάσματα, τα οποία αυτή τη στιγμή είναι τα εξής:
1)ACTARA 25 WG, Εφαρμογές με ψεκασμούς κάλυψης, ριζοπότισμα και έγχυση στον κορμό.
2) Σκευάσματα με δραστική ουσία IMIDACLOPRID 20%, Εφαρμογές με ψεκασμούς κάλυψης, ριζοπότισμα και έγχυση στον κορμό.
3)Σκευάσματα με δραστική ουσία CYPERMETHRIN 10%, Μόνο για ψεκασμούς κομμένων δέντρων και κομμένων τεμαχίων για αποφυγή της διασποράς του εντόμου.
4)VERTIMEC 1,8 EC, Εφαρμογές με έγχυση στον κορμό.
5)DANTOP 50 WG, Εφαρμογές με ψεκασμούς κάλυψης, έγχυση στον κορμό και διαβροχή του εδάφους.
Όσον αφορά τον τρόπο εφαρμογής, στα φυτώρια και στα μικρότερου μεγέθους δέντρα επιλέγεται ο ψεκασμός κάλυψης και το ριζοπότισμα. Στους μεγάλους φοίνικες που ο ψεκασμός πλήρους κάλυψης του φυλλώματος είναι δύσκολος και δεν προσφέρει ουσιαστικά τίποτα είναι προτιμότερη η εντοπισμένη διαβροχή (λούσιμο) της στεφάνης μέχρι πλήρους απορροής με ψεκαστικό χαμηλής πίεσης που χορηγεί το διάλυμα με τη μορφή χοντρής σταγόνας. Όσον αφορά τις εγχύσεις στον κορμό αυτές γίνονται με τρυπάνι και ειδική σύριγγα που κυκλοφορεί στο εμπόριο. Η αποτελεσματικότητα κι εδώ εξαρτάται από το μέγεθος του δέντρου, και τον αριθμό των επεμβάσεων (το ερώτημα πόσες οπές πρέπει να ανοιχτούν και σε τι βάθος για να υπάρξει ικανοποητική κυκλοφορία του διαλύματος δεν είναι εύκολο να απαντηθεί). Παράλληλα έχει εκφραστεί η άποψη από πολλούς ερευνητές ότι οι επανειλλημένες διατρήσεις του κορμού μπορεί να βλάψουν σοβαρά το δέντρο, γιατί ευνοούν σήψεις του κορμού και αδυνατίζουν τη μηχανική στήριξη του φοινικόδεντρου.
Τα βιολογικά σκευάσματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο είναι σκευάσματα εντομοπαθογόνων νηματωδών, τα οποία διαλύονται σε νερό και ψεκάζονται στην περιοχή γύρω από τη στεφάνη. Οι νηματώδεις εισχωρούν στον κορμό και προσβάλλουν τις προνύμφες του ρυγχοφόρου, τις οποίες νεκρώνουν. Η διάρκεια δράσης των νηματωδών είναι 3-4 εβδομάδες από την εφαρμογή, άρα για να έχουμε αποτέλεσμα πρέπει να κάνουμε ψεκασμούς τουλάχιστον μία φορά το μήνα, κατά την περίοδο δραστηριότητας του εντόμου, συνολικά δηλαδή 8-9 ψεκασμούς το χρόνο. Η μέθοδος έχει καλή αποτελεσματικότητα, αλλά κι εδώ δεν μπορούμε να μιλήσουμε για 'απόλυτη' θεραπεία, αφού πάντα υπάρχει η πιθανότητα να επιβιώσει ένα μικρό ποσοστό προνυμφών.
Η μαζική παγίδευση των ακμαίων αρσενικών με παγίδες φερομόνης που κυκλοφορούν στο εμπόριο είναι μία ακόμα μέθοδος καταπολέμησης, η οποία δε μπορεί βέβαια να χρησιμοποιηθεί από μόνη της, αφού δεν καταπολεμά τις προνύμφες, αλλά σε συνδυασμό με χημική ή βιολογική καταπολέμηση μπορεί να δώσει καλά αποτελέσματα. Συνήθως απαιτείται μία παγίδα για κάθε μεγάλο φοινικόδεντρο ή για κάθε 10 τετραγωνικά μέτρα χώρου.
Η μηχανική εξυγίανση ή 'δεντροχειρουργική' είναι μία μέθοδος η οποία συνίσταται στην κοπή όλων των φύλλων και στην αφαίρεση όλου του τμήματος της στεφάνης, αφήνοντας μόνο το κορυφαίο μερίστωμα του φοίνικα (καρδιά). Εφόσον το κορυφαίο μερίστωμα δεν έχει πειραχτεί από τον ρυγχοφόρο, μετά από 2-3 μήνες το δέντρο αναβλαστάνει και δημιουργεί νέα φύλλα. Είναι μέθοδος που πρέπει να εφαρμόζεται από ειδικούς, και συνιστάται κυρίως σε δέντρα μεγάλου μεγέθους, στα οποία οι υπόλοιπες μέθοδοι δεν έχουν αποδώσει, και τα οποία θεωρείται ότι πρέπει να διασωθούν για λόγους αισθητικούς ή ιστορικούς. Επειδή η μέθοδος είναι καινούργια δεν υπάρχουν δεδομένα για τη συμπεριφορά των φυτών μετά την αναβλάστηση, και από πολλούς ερευνητές έχουν εκφραστεί επιφυλάξεις για την αντοχή αυτών των φυτών σε ανέμους και λοιπές καταπονήσεις.
Τέλος στην αγορά υπάρχουν εταιρείες οι οποίες εφαρμόζουν θεραπεία με τη χρήση συσκευής μικροκυμάτων. Πρόκειται για μία συσκευή η οποία 'αγκαλιάζει' τη στεφάνη του φοίνικα (εικ. 8) και την 'βομβαρδίζει' με μυκροκύματα εξοντώνοντας όλες τις προνύμφες.
Εικ. 8
Οι κατασκευαστές εγγυώνται 100% θεραπεία με τη μέθοδο αυτή. Πάντως ακόμα κι αν ισχύει κάτι τέτοιο, ο κίνδυνος νέας προσβολής όταν στην ευρύτερη περιοχή υπάρχει το έντομο είναι πάντα πιθανός, και ο ιδιοκτήτης του φοίνικα θα πρέπει να πάρει όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα για να τον αποφύγει.  Φυσικά το κόστος της μεθόδου είναι αρκετά υψηλό και προϋπόθεση για να εφαρμοστεί είναι να έχει κλαδευτεί κατάλληλα ο φοίνικας και η διαμόρφωση του εδάφους να είναι τέτοια που να επιτρέπει την προσέγγιση της συσκευής.
Εκτός από τη συσκευή σε σχήμα δαχτυλιδιού υπάρχει ανάλογη συσκευή σε σχήμα κουτιού, μέσα στην οποία τοποθετούνται για εξυγίανση κομμένα τεμάχια από τον κορμό και τα φύλλα του φοίνικα.





Διαβάστε περισσότερα...

Παρασκευή 6 Μαΐου 2011

'Σύγχρονοι διατροφικοί κίνδυνοι'-Ημερίδα του Συλλόγου Γεωπόνων Πρέβεζας (13-3-2011)

Στις 13 Μαρτίου 2011 ο Σύλλογος Γεωπόνων Πρέβεζας διοργάνωσε στη Θεοφάνειο Αίθουσα Πρέβεζας Ημερίδα με θέμα τους σύγχρονους διατροφικούς κινδύνους και ιδιαίτερα τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων και τις μυκοτοξίνες στα τρόφιμα. Ομιλητές ήταν ο Δρ. Γεώργιος Μηλιάδης, ερευνητής του εργαστρηρίου υπολειμμάτων Γεωργικών Φαρμάκων του Μπενακείου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου και ο Δρ. Δημήτρης Τσιτσιγιάννης, Λέκτορας Φυτοπαθολογίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας.
Είναι γεγονός ότι ενώ τα φυτοφάρμακα 'συγκεντρώνουν' πάνω τους τα φώτα της δημοσιότητας από τον Τύπο με κάθε ευκαιρία, οι μυκοτοξίνες, αν και έχουν αξιολογηθεί ως πολύ μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου, είναι σχετικά άγνωστες στο ευρύ κοινό.
Οι παρουσιάσεις των δύο ομιλητών υπήρξαν πλήρεις και έθεσαν στη σωστή βάση τους κινδύνους που απορρέουν τόσο από τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα, όσο και από τις μυκοτοξίνες.
Την ημερίδα 'άνοιξε' με παρουσίασή του ο πρόεδρος του Συλλόγου Τάσος Γάτσιος.
Η παρουσία του κοινού στη 'Θεοφάνειο Αίθουσα' ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντική σ' αυτή την πρώτη ανοιχτή εκδήλωση του Συλλόγου, ενώ υπήρξε παρουσία από το Σύλλογο Γεωπόνων Θεσπρωτίας, και από συναδέλφους των Ιωαννίνων.

Αισθανόμαστε την ανάγκη να ευχαριστήσουμε και μέσα από αυτό το βήμα τους δύο ομιλητές που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκλησή μας και μας τίμησαν με την παρουσία τους.



Διαβάστε περισσότερα...