Οι θέσεις του Συλλόγου Γεωπόνων Πρέβεζας για το "Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων".

Έληξε την περασμένη Πέμπτη 10 Ιανουαρίου 2013 η δημόσια διαβούλευση για το "Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων" του ΥΠ.Α.Α.Τ. Ο Σύλλογος Γεωπόνων Πρέβεζας κατέθεσε τις απόψεις του, με τη μορφή σχολίων, στη διαβούλευση, τις οποίες παρουσιάζουμε παρακάτω σαν ενιαίο κείμενο. Τα σχόλια μπορείτε να τα δείτε και εδώ, μαζί με όλη τη σχετική συζήτηση που έγινε. 

Κατάρτιση  
Κατά την εκτίμηση της υπάρχουσας κατάστασης γίνεται η παραδοχή ότι για τους σύμβουλους ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας δεν απαιτείται τίτλος σπουδών και προτείνεται σύστημα αρχικής κατάρτισης. Λαμβάνοντας υπόψη ότι εξ ορισμού η ολοκληρωμένη φυτοπροστασία καλλιεργειών απαιτεί επιστημονικές γνώσεις σε πολλά γνωστικά αντικείμενα που μόνο ένας απόφοιτος γεωπονικής σχολής μπορεί να κατέχει, θεωρούμε την παραπάνω παραδοχή μεγάλο σφάλμα και το οποιοδήποτε νομικό κενό θα πρέπει το ίδιο το Εθνικό Σχέδιο Δράσης να το καλύψει. Η ελάχιστη απαίτηση για τους σύμβουλους ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας είναι να διαθέτουν πτυχίο του άρθρου 35, παράγραφος 13 του ν.4036/2012. Αν, πράγματι, επικρατήσει η άποψη ότι ο οποιοσδήποτε με ένα σεμινάριο κατάρτισης μπορεί να γίνει σύμβουλος, τότε ας εφαρμοστεί στους αγρότες (που έχουν και τη σχετική εμπειρία) για να λυθούν, ως δια μαγείας, όλα τα ζητήματα της φυτοπροστασίας στη χώρα μας. 
Θεωρούμε την κατάρτιση των αγροτών-χρηστών τελείως απαραίτητη για την κάλυψη ενός σημαντικού κενού και τη συνεχιζόμενη κατάρτιση των συμβούλων (με πτυχίο απαραίτητα) σημαντική για την επικαιροποίηση των γνώσεων τους. Απεναντίας δεν αναγνωρίζουμε κάποια ιδιαίτερη ανάγκη για συμπληρωματική κατάρτιση των διανομέων που είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο γνώσεων ως κάτοχοι τίτλου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, σε σχέση και με την κατάσταση στα άλλα Κράτη-Μέλη. Επιπλέον, οι συγκεκριμένοι πτυχιούχοι (α.35, ν.4036) δε πρέπει να χρειάζονται ούτε κατάρτιση, ούτε εξετάσεις, όταν δραστηριοποιούνται επαγγελματικά ως αγρότες –χρήστες. 
Στη χώρα μας υπάρχουν πολλοί παραγωγοί που δεν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες αλλά κάτοχοι αγροτικών εκμεταλλεύσεων (ιδιαίτερα στις δενδρώδεις καλλιέργειες) και δεν ψεκάζουν οι ίδιοι τις καλλιέργειές τους αλλά άλλοι ψεκαστές. Επίσης, η έκταση πολλών εκμεταλλεύσεων είναι πολύ μικρή και δεν μπορεί ο κάτοχος να προμηθευτεί τον πανάκριβο αλλά απαραίτητο σύγχρονο εξοπλισμό ψεκασμού. Για αυτούς τους παραγωγούς δε θα πρέπει να είναι απαραίτητη η κατάρτιση – πιστοποίηση, με την προϋπόθεση να χρησιμοποιούν ΦΠΠ με έγγραφη οδηγία συμβούλου που θα εφαρμόζονται από καταρτισμένο ψεκαστή με διακριβωμένο εξοπλισμό. Πιθανόν, να χρειαστεί ειδική μέριμνα για τα φορολογικά θέματα (παροχή υπηρεσιών, ποσοστό φορολόγησης), ώστε να ενθαρρυνθεί αυτή η δράση.  
Οι δομές εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι αποκλειστικά δημόσιες: ΕΛ.Γ.Ο. «Δήμητρα», Τριτοβάθμια Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Ν.Π.Δ.Δ.
Το κόστος κατάρτισης, όπως φαίνεται, είναι διπλό. Ένα τέλος κατάρτισης υπέρ Κεντρικού Ταμείου του Υπουργείου και ένα αντίτιμο στη δομή κατάρτισης. Για, σχεδόν, 2 δεκαετίες «καταρτίζονται», με αμοιβή, χιλιάδες άνεργοι στα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης με σχεδόν μηδενική επαγγελματική αποκατάσταση στη συνέχεια και με μοναδικά αποτελέσματα την φαινομενική μείωση του ποσοστού ανεργίας για το χρόνο κατάρτισης και το γρήγορο πλουτισμό ορισμένων. Θεωρούμε ότι μια τόσο σημαντική δράση κατάρτισης, που στόχο έχει να προστατέψει την υγεία των χρηστών ΦΠΠ, των καταναλωτών και το περιβάλλον θα πρέπει να είναι χωρίς κανένα κόστος για κανέναν καταρτιζόμενο. Αντιλαμβανόμαστε την δύσκολη οικονομική συγκυρία και προτείνουμε τη χρηματοδότηση με το τρέχον και το επόμενο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. 

Ενημέρωση κοινού 
Για όποιον γνωρίζει στο ελάχιστο την ανάγκη άμεσης εφαρμογής ΦΠΠ για την αντιμετώπιση ορισμένων επιβλαβών οργανισμών που συνήθως είναι απροσδιόριστη χρονικά και την εξάρτηση της εφαρμογής από τις καιρικές συνθήκες, γίνεται εύκολα κατανοητό ότι η απαίτηση ενημέρωσης 48 ώρες πριν τον ψεκασμό είναι, πρακτικά, ανεφάρμοστη. Η υποχρέωση ενημέρωσης θα πρέπει να είναι δυναμική, ευέλικτη και κατά περίπτωση, στοχεύοντας πάντα στην αποτελεσματικότητα. 

Μείωση της χρήσης γεωργικών φαρμάκων ή των κινδύνων τους σε ειδικές περιοχές 
Συνεκτιμώντας την άναρχη δόμηση που επικρατεί στη χώρα (εξοχικές κατοικίες, ξενοδοχεία αλλά και σχολεία κ.α. ατάκτως ερριμένα) τους πολλούς και εκτεταμένους αρχαιολογικούς χώρους και όλους τους προστατευόμενους χώρους στις «Ειδικές Περιοχές Α΄», σε συνδυασμό με τις προτεινόμενες αποστάσεις, θεωρούμε ότι θα δημιουργηθούν μεγάλα προβλήματα φυτοπροστασίας στις περισσότερες περιοχές και ιδιαίτερα στις πιο δυναμικές καλλιέργειες (κηπευτικά, αμπέλι, εσπεριδοειδή κλπ). Σαφώς θα πρέπει να υπάρχουν όρια αλλά μικρότερα, ευέλικτα και με την επίβλεψη-ευθύνη του επιστήμονα (α.35, ν.4036)-συμβούλου. Για τις «Ειδικές Περιοχές Β» το ειδικό σχέδιο φυτοπροστασίας θα πρέπει να λάβει υπόψη, επιπλέον, το διαχειριστικό σχέδιο της κάθε προστατευόμενης περιοχής. 

Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία 
Τα γεωργικά φάρμακα πρέπει επιτέλους να αξιολογηθούν, με βάση την επίδραση τους σε ανθρώπους, οργανισμούς μη στόχους και περιβάλλον και να ταξινομηθούν σε κατηγορίες (τουλάχιστον 3). Η χρήση των πλέον τοξικών θα πρέπει να γίνεται μετά από έγγραφη αιτιολόγηση του επιστήμονα (α.35, ν.4036)-συμβούλου. Ο τρόπος εφαρμογής της ολοκληρωμένης διαχείρισης, είτε κατά AGRO, είτε κατά τα διεθνή πρότυπα, με τη χρήση όλων των εγκεκριμένων σκευασμάτων, αγνοώντας την επίδρασή τους στους ωφέλιμους, ή μη στόχους, οργανισμούς και στο περιβάλλον, δεν πρέπει να επαναληφθεί σε καμιά περίπτωση γιατί θα σπαταληθούν πόροι και θα αυξηθεί η γραφειοκρατία, χωρίς καμιά ωφέλεια. Στην παρ.3 η λέξη «δύνανται» (Οι επαγγελματίες χρήστες δύνανται να αναζητούν συμβουλευτικές υπηρεσίες για την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία) να αντικατασταθεί με τη λέξη «πρέπει». Σε κάθε περίπτωση ο σύμβουλος είναι απαραίτητος για την πιστοποίηση εφαρμογής της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας (παρ. 4). Ο έλεγχος της πιστοποίησης από τις δημόσιες υπηρεσίες μετά τη λήξη της καλλιέργειες είναι χωρίς νόημα και εφαρμογή, εκτός κι αν πρόκειται να ελέγχουν το ημερολόγιο εφαρμογής ΦΠΠ (που εύκολα μπορεί να είναι παραποιημένο). Ο αποτελεσματικός έλεγχος θα πρέπει να γίνεται κατά την εξέλιξη της καλλιέργειας και οι δημόσιες υπηρεσίες να ελέγχουν κατά κύριο λόγο τον επιστήμονα-σύμβουλο με το δειγματοληπτικό (ή και καθολικό αν χρειάζεται) έλεγχο των παραγωγών που έχει στην επίβλεψή του. 
Είναι δεδομένο ότι πολλές καλλιέργειες (ειδικά δενδρώδεις) είναι εγκαταλειμμένες ή δέχονται πλημμελείς επεμβάσεις για λόγους οικονομικότητας, μετανάστευσης, περίπλοκης ιδιοκτησίας (κληρονομιές) κλπ. Όσον αφορά τις οδηγίες ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας, το μεγάλο ερώτημα δημιουργείται με την υποχρεωτικότητα της εφαρμογής καλλιεργητικών τεχνικών ή και φυτοπροστατευτικών προϊόντων για την αντιμετώπιση επιβλαβών οργανισμών, τόσο γενικά στο σύνολο των καλλιεργειών, όσο και ειδικά στις παραπάνω περιπτώσεις. Επιπλέον, σοβαρό έλλειμμα υπάρχει στο οικονομικό όριο (κατώφλι) επέμβασης για τους περισσότερους επιβλαβείς οργανισμούς των καλλιεργειών της χώρας μας. Θα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα από την αρμόδια αρχή με την ανάθεση του έργου στα κατάλληλα ερευνητικά ιδρύματα.