Οι θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις στην Πρέβεζα -Συμπεράσματα από μία πολύ ενδιαφέρουσα ημερίδα.

Ημερίδα με θέμα “Νέες τεχνολογίες στη σύγχρονη γεωργία - Τεχνολογίες παραγωγής θερμοκηπιακών προϊόντων με μειωμένες εισροές” διοργάνωσε ο Κηπευτικός Συνεταιρισμός Πρέβεζας. Στην ημερίδα έκανε εισήγηση ο γεωπόνος του Συνεταιρισμού και μέλος του Συλλόγου Γεωπόνων Πρέβεζας, Αχιλλέας Λογοθέτης που τόνισε τις υψηλές απαιτήσεις των καταναλωτών και επομένως της αγοράς από τους παραγωγούς κηπευτικών αλλά και τις αυξανόμενες δυσκολίες στην καλλιέργεια. Απάντηση σε αυτή τη δύσκολη εξίσωση μπορεί να δώσει η σύγχρονη τεχνολογία των θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων.

Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, κ. Κων/νος Κίττας, ακούραστος και με ιδιαίτερη διάθεση μίλησε για το θέμα του για περίπου 1,5 ώρα. Τόνισε τις απαιτήσεις που δημιουργεί το μεσογειακό κλίμα όχι μόνο για θέρμανση κατά τους χειμερινούς αλλά και για δροσισμό κατά τους θερινούς μήνες στο θερμοκήπιο. Επιπλέον η εξοικονόμηση πόρων και ειδικά νερού ενόψει και της κλιματικής αλλαγής είναι ιδιαίτερα σημαντική και μπορεί να είναι 50% για τις απλές εγκαταστάσεις και να φτάσει στο 85% στα σύγχρονα κλειστά υδροπονικά συστήματα. Σημαντική είναι η συμβολή των σύγχρονων θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων στη ρύθμιση του κλίματος με στόχο την αντιμετώπιση των μυκητολογικών προσβολών αλλά και την παρεμπόδιση της εισόδου στους εντομολογικούς εχθρούς και των ιώσεων που μεταδίδουν. Τεχνολογίες αιχμής όπως οι αντλίες θερμότητας σε συνδυασμό με την αβαθή γεωθερμία μπορούν να προσφέρουν αποδοτική και οικονομική θέρμανση και ψύξη και να υποστηρίξουν ένα κλειστό ή ημίκλειστο, για τα πιο θερμά κλίματα, θερμοκήπιο. Στο τέλος αναφέρθηκε στην περίπτωση των δικτυοκηπίων που με βάση τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής μας, αλλά και τις νέες προκλήσεις (βλ. Tuta absoluta), μπορούν να προσφέρουν ουσιαστικές λύσεις στην καλλιέργεια κηπευτικών και ιδιαίτερα της τομάτας.

Αν συγκρίνουμε τα παραπάνω με τη σημερινή κατάσταση των θερμοκηπίων στην Πρέβεζα φαντάζουν πολύ μακρινά αλλά και κοντινά ταυτόχρονα. Στην Πρέβεζα οι περισσότερες εγκαταστάσεις έχουν σοβαρό πρόβλημα αερισμού λόγω χαμηλού ύψους και κυρίως λόγω κακοσχεδιασμένου συστήματος εξαερισμού. Τα περισσότερα εγκεκριμένου τύπου θερμοκήπια, που κατασκευάστηκαν με επιδοτήσεις, είχαν δυναμικό σύστημα εξαερισμού με ανεμιστήρες. Όμως οι ανεμιστήρες τοποθετήθηκαν σε λάθος θέση, με λάθος τρόπο λειτουργίας και λάθος σχεδιασμό γενικότερα. Αποτέλεσμα είναι να επικρατήσει στην περιοχή το εσφαλμένο συμπέρασμα ότι ο δυναμικός εξαερισμός είναι άχρηστος, αλλά “βάζουμε τους ανεμιστήρες για να πάρουμε την επιδότηση”. Στη συνέχεια οι ανεμιστήρες απομακρύνθηκαν από τα θερμοκήπια και συχνά πουλήθηκαν σε πτηνοτροφεία (εκεί τουλάχιστον λειτουργούν). Η ευθύνη για την παραπάνω κατάσταση είναι συλλογική και βαραίνει τόσο τους γεωπόνους δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, όσο τους κατασκευαστές θερμοκηπίων αλλά και τους ίδιους τους αγρότες, αφού το βασικό ερώτημα των περισσοτέρων ήταν “πόσο στοιχίζει και τι επιδότηση θα πάρω” και όχι αν η συγκεκριμένη κατασκευή μεγιστοποιεί την απόδοση και την ποιότητα με χαμηλό κόστος παραγωγής.

Παρόλα αυτά αρκετοί παραγωγοί τα τελευταία χρόνια έχουν βελτιώσει τον αερισμό εγκαθιστώντας παράθυρα οροφής (“υδρορροής” κυρίως). Επίσης, έχουν προμηθευτεί συστήματα θέρμανσης με καύσιμο βιομάζα (πυρηνόξυλο κα.) και γνωρίζουν την παθητική ηλιοθέρμανση με χρήση νεροσωλήνων. Η χρήση Η/Υ και άλλων σύγχρονων τεχνολογικών μέσων στο θερμοκήπιο δεν είναι άγνωστη πλέον στην περιοχή. Οι παραγωγοί γνωρίζουν και έχουν δοκιμάσει πλαστικά κάλυψης με νέες ιδιότητες (φωτοεκλεκτικά κατά των εντόμων, αντισταγονικά και αντιομιχλικά, υψηλής διάχυσης ηλιακής ακτινοβολίας) που διατηρούνται βέβαια για λίγα χρόνια (έως 3). Όμως, υπάρχουν και πολλοί παραγωγοί που δεν έχουν τα χρήματα να αγοράσουν πλαστικά κάλυψης και κρατούν τα ίδια μέχρι και πάνω από 10 χρόνια με προσθήκες και μπαλώματα.

Το μεγάλο πρόβλημα στην Πρέβεζα δεν είναι η άγνοια και μη εφαρμογή των νέων τεχνολογιών αλλά η απώλεια της θέσης της στην αγορά. Η τομάτα Πρέβεζας από το ζενίθ της δεκαετίας του '80 βρέθηκε στο ναδίρ του σήμερα. Μεσολάβησαν 2 δεκαετίες που η ηγετική θέση στην αγορά και το εύκολο κέρδος οδήγησαν στον εφησυχασμό και στην αδιαφορία για την αποδοχή των προϊόντων από τους καταναλωτές. Μεγαλύτερες ευθύνες φέρουν όσοι αποφάσιζαν αυτό το κρίσιμο διάστημα και ισοπέδωναν τα ποιοτικά προϊόντα με την πολιτική “ίδια τιμή για όλους”, όταν βέβαια δεν “πριμοδοτούσαν” τεχνηέντως συγκεκριμένες παρτίδες.

Η ευρύτερη περιοχή από το πρώιμο Άκτιο, την Πρέβεζα και τα γύρω χωριά, πεδινά και ημιορεινά, έχει μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες και με τη συμβολή των νέων τεχνολογιών μπορεί να παράγει ποιοτικά προϊόντα για 12 μήνες το χρόνο. Αυτό που χρειάζεται είναι επανασχεδιασμός, από λευκό χαρτί, της εμπορίας των προϊόντων με πελατοκεντρική προσέγγιση, ανίχνευση και ικανοποίηση των υψηλών απαιτήσεων των καταναλωτών. Απαιτούνται, βέβαια, συνεργασίες και συνέργειες των παραγωγικών δυνάμεων για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις και εκεί έχουν τον κρίσιμο ρόλο οι Συνεταιρισμοί.

Αναστάσιος Γάτσιος

Πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ -Παράρτημα Ηπείρου & Νήσων